Ο οδοντίατρος που επισκέπτεται μια απομακρυσμένη περιοχή της
Αμαζονίας γίνεται μεταφορέας βιβλίων. Φέρνει βιβλία σε έναν γέρο που του αρέσει
να διαβάζει ιστορίες αγάπης. Πώς γεννήθηκε αυτό το πάθος για ανάγνωση; Και πώς
βρέθηκε αυτός ο άνθρωπος, μαζί με κάποιους άλλους, σε αυτήν την άγονη
παραποτάμια περιοχή του Εκουαδόρ; Σε ένα μικρό βιβλίο ο Λουίς Σεπούλβεδα
διηγείται μια ιστορία για την αναζήτηση της καλύτερης τύχης, τη σκληρότητα των
ανθρώπων και τη σχέση συνύπαρξης- ανταγωνισμού με τη φύση. Η γλώσσα του είναι
απλή, μα η οπτική του πλούσια. Αντλώντας από τη δική του εμπειρία ζωής με τους
ιθαγενείς Σουαρ του Αμαζονίου, μας μεταφέρει σε ένα σύμπαν τροπικό και εξωτικό
για μας. Η ζωή στη ζούγκλα δίνει ταυτόχρονα αφορμή για να έρθουν στην επιφάνεια
αιώνιες ανθρώπινες θεματικές: ο αγώνας για κέρδος, η ανάγκη για αγάπη. Υπάρχουν
καλοί και κακοί σ’αυτήν την ιστορία; Είναι ο γέρος ο θριαμβευτής του τέλους;
Δεν υπάρχει ξεκάθαρη απάντηση. Μια ζεστή ιστορία για τη φύση και τον άνθρωπο
από την άλλη άκρη του πλανήτη.
Λουίς Σεπουλβέδα, Ένας γέρος που διάβαζε ιστορίες αγάπης,
εκδόσεις Opera, 1997.
Μετάφραση: Αχιλλέας Κυριακίδης
Τίτλος Πρωτοτύπου: Un viejo que leίa novelas de amor
Ένα βιβλίο που διάβασα χρόνια πριν και ξαναγύρισα σ’αυτό
όποτε είχα ανάγκη να γελάσω. Ο συγγραφές περιγράφει τα «κατορθώματα» της
οικογένειάς του, μιας οικογένειας Εβραίων στο Ισραήλ. Τα παιδιά του, η
«καλύτερη γυναίκα του κόσμου», οι γείτονες και τα κατοικίδια συνθέτουν ένα
ψηφιδωτό ανάλαφρων και αστείων ιστοριών που διαβάζονται άνετα ως αυτοτελείς. Τα
περιστατικά – που συχνά, εννοείται, είναι μεγαλοποιημένα – μοιάζουν όντως να
βασίζονται σε αληθινές εμπειρίες. Αν σας αρέσει να γελάτε διαβάζοντας ή αν
ψάχνετε κάτι ανάλαφρο κι ευχάριστο, ίσως αυτό το βιβλίο να σας ταιριάζει!
Εφρέμ Κισόν, Η οικογένειά μου: Εύθυμες Ιστορίες, εκδόσεις
Καστανιώτη (σειρά Συγγραφείς απ’ όλο τον κόσμο), 2000.
Μετάφραση: Μαρία Αγγελίδου
Τίτλος πρωτοτύπου: My family: Right or Wrong
Ένα βιβλίο που τείνει να γίνει από τα «κλασικά» της σύγχρονης
Βρετανικής πεζογραφίας. Έλαβε το βραβείο Booker των Booker– το
καλύτερο των καλύτερων – όταν κυκλοφόρησε στη Βρετανία. Το γράψιμο του Σάλμαν
Ρούσντι είναι πυκνό και πολύπλοκο. Πληθώρα λεπτομερειών, ονομάτων, γεγονότων
στοιβάζονται σε κάθε πρόταση. Αυτό, όμως, το χαρακτηριστικό είναι που το κάνει
και εξαιρετικά ενδιαφέρον. Χίλια και ένα παιδιά γεννιούνται τη στιγμή της
ανεξαρτητοποίησης της Ινδίας από τη Βρετανική κυριαρχία. Τα παιδιά έχουν ένα
υπερφυσικό χάρισμα: μπορούν να ακούν το ένα τις σκέψεις του άλλου.
Παρακολουθούμε τη ζωή ενός από αυτά, του Σαλίμ, που συνδέεται άρρηκτα με την
ιστορία της χώρας του. Μετακινήσεις μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν, αλλαγές μέσα
στην οικογένεια, πραξικοπήματα και άλλα ιστορικά στοιχεία μπλέκονται με την
μυθοπλασία σε ένα εξαιρετικό ταξίδι στο παρελθόν. Ο ρόλος της μνήμης είναι
ενεργός: ένα από τα βασικά ερωτήματα του βιβλίου είναι πόσα από αυτά που
θυμόμαστε είναι πραγματικά και πόσα δημιουργήματα της φαντασίας μας. Πόσα από
όσα καταγράφονται σαν ιστορικά στοιχεία είναι όντως αληθινά και πόσα
κατασκευασμένα; Η γραφή του Ράσντι, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, είναι
παλλόμενη και γεμάτη ζωντάνια – είναι επίσης απίστευτα κινηματογραφική, καθώς
αμέτρητες εικόνες σχηματίζονται στο μυαλό κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης. Πολλές
φορές, διαβάζοντάς το, ένιωσα πως ο συγγραφές κρατάει μια κινηματογραφική
κάμερα εστιάζοντας στις εικόνες όπου θέλει να τραβήξει το ενδιαφέρον μας. Αν,
λοιπόν, δεν πτοείστε από το σχετικά μεγάλο μέγεθος και την πυκνή γλώσσα του
βιβλίου, το προτείνω ανεπιφύλακτα.
Σάλμαν Ρούσντι, Τα παιδιά του μεσονυκτίου, εκδόσεις
Ψυχογιός, 2001.
Μετάφραση: Ρένα Χατχούτ
Τίτλος πρωτοτύπου: Midnight’s Children
Μυθιστορήματα φαντασίας που γράφτηκαν με βασικό στόχο τους
εφήβους, αλλά όπως συμβαίνει συχνά σ’ αυτές τις περιπτώσεις, αγαπήθηκαν από ένα
πολύ ευρύτερο κοινό. Η «τριλογία του Κόσμου», με βασική ηρωίδα τη μικρή Λύρα,
κινείται ανάμεσα σε διαφορετικά σύμπαντα μέσα στα οποία οι ήρωές της
ταξιδεύουν. Οι διάφοροι αυτοί κόσμοι έχουν αρκετά κοινά με τον δικό μας, αλλά
και αρκετές διαφορές ώστε να γίνονται ενδιαφέροντες. Το αληθειόμετρο, το
μαχαίρι και το χρυσό τηλεσκόπιο, καθένα από τα οποία εμφανίζεται στο πρώτο, το
δεύτερο και το τρίτο βιβλίο αντίστοιχα, είναι τα βασικά εργαλεία σε έναν πόλεμο
που εκτυλίσσεται ανάμεσα στους κατοίκους των διαφορετικών κόσμων. Μια πάλη
ανάμεσα σε αυτούς που ζητούν να μάθουν περισσότερα – τους επιστήμονες των
κόσμων – και σ’ αυτούς που προσπαθούν να κρατήσουν την εξουσία που ήδη κατέχουν
– την «Εκκλησία», όπως περιγράφεται στα βιβλία. Η θεματολογία των βιβλίων,
λοιπόν, ίσως δεν απέχει και τόσο από το δικό μας, ρεαλιστικό κόσμο. Με τη
διαφορά ότι οι ήρωες εδώ μετακινούνται ανάμεσα σε σύμπαντα και χρησιμοποιούν
έννοιες των δικών τους κόσμων: τα «δαιμόνια», για παράδειγμα, είναι η εσωτερική
συνείδηση ή τα ένστικτα που παίρνουν τη μορφή ζώων και συνομιλούν με τον κάτοχό
τους. Τα βιβλία σχολιάζουν έμμεσα θέματα όπως η οικογενειακή ζωή, η φιλία, η
εμπιστοσύνη, η αγάπη. Διαβάζονται γρήγορα, συγκρατούν το ενδιαφέρον και
ερεθίζουν τη φαντασία σε σημείο που οι κόσμοι τους να γίνονται τόσο οικείοι
στον αναγνώστη που μοιάζουν υπαρκτοί.
Η Τριλογία του Κόσμου (Το αστέρι του Βορρά, Ο άρχοντας των
δύο κόσμων, Το κεχριμπαρένιο τηλεσκόπιο), εκδόσεις Ψυχογιός, 1998, 2000, 2002.
Μετάφραση: Κώστια Κοντολέων
Τίτλος πρωτοτύπου: His dark materials (Northern
Lights, The Subtle Knife, The Amber Spyglass)
Ο Αυγουστίνος
είναι 31 και θεωρείται αρκετά μεγάλος για σπουδαστής δραματικής σχολής. Ποιος
είναι ο Αυγουστίνος όμως; Είναι εκείνο το παιδί που οι γιατροί του έδιναν το
πολύ 17-18 χρόνια ζωής; Που ήταν σχεδόν παράλυτο εκ γενετής; Μάλλον όχι. Τι
μεσολάβησε; Και τι θα γίνει από δω και πέρα… Το μυθιστόρημα εκτυλίσσεται σε μια
σειρά από flashbacks και flash-forwards ανάμεσα
στην τωρινή ζωή του κεντρικού ήρωα και τη ζωή των γονιών του πριν και μετά τη
γέννησή του. Μια ιστορία όχι τόσο πρωτότυπη ίσως, γραμμένη όμως σε γεμάτη,
μεστή γλώσσα. Όπως και στα διηγήματα του Χατζηγιαννίδη, υπάρχει κάτι οικείο
στους ήρωές του ή στον τρόπο με τον οποίο δρουν – κάτι βαθιά ανθρώπινο.
Επιπλέον, αυτό το βιβλίο, όπως και γενικότερα οι εκδόσεις του Ροδακιού,
χαίρεσαι να το κρατάς και να το διαβάζεις. Όμορφο βαρύ χαρτί, προσεγμένη
εκτύπωση, επίσης όμορφο εξώφυλλο. Η απόλαυση του βιβλιόφιλου.
Βαγγέλης
Χατζηγιαννίδης, Το Ελάχιστο Ίχνος, εκδόσεις Το Ροδακιό, 2013.
Ένα λογοτεχνικό βιβλίο που
φαίνεται να έχει μακρινή συγγένεια με τα βιβλία αυτοβελτίωσης ή τις αισιόδοξες
εναλλακτικές ταινίες· μια
ιστορία που θέλει να τραβήξει την προσοχή μας στις μικρές λεπτομέρειες και τις
συμπτώσεις της ζωής, χωρίς να καταλήγει γλυκανάλατη, αλλά και χωρίς ταυτόχρονα να
αποφεύγει τα κλισέ. «Μια ανάσα μας χώριζε από τον καινούριο χρόνο. Επινοήσεις
ανθρώπινες για να πωλούνται ημερολόγια. Άλλωστε εμείς αποφασίζουμε αυθαίρετα
πότε ξεκινούν τα χρόνια, οι μήνες, ακόμα και οι ώρες […] Ως εκείνη την παραμονή
Πρωτοχρονιάς […] δε θα μπορούσα να πω ότι η ζωή μου είχε υπάρξει
περιπετειώδης». Με αυτά τα λόγια ξεκινάει η αφήγηση του βοηθού καθηγητή
Γερμανικής Φιλολογίας, που ένας γάτος εισβάλλει στο σπίτι του για να του
θυμίσει ότι η ζωή μας μπορεί να πάρει απρόβλεπτες τροπές. Απλός λόγος και
μικροσκοπικά κεφάλαια που διαβάζονται γρήγορα. Ελπίδα και αισιοδοξία.
Φρανσέσκ Μιράλιες, Η καθημερινή
μαγεία των ασήμαντων πραγμάτων, εκδόσεις Ψυχογιός, 2012.
Μετάφραση: Θεοδώρα Δαρβίρη.
Τίτλος πρωτοτύπου: Amor en Minúscula
Ένα κείμενο που ρέει γρήγορα σαν
προφορική αφήγηση. Σε ένα ταξίδι του στην Τουρκία ο αφηγητής δέχεται την
ερώτηση από ποy κατάγεται. Όταν παραδέχεται ότι είναι Έλληνας, ο συνομιλητής
του αντιδράει με τρόπο που εκλαμβάνεται ως προσβλητικός. Στα επόμενα «ταξίδια» – είτε αυτά είναι πραγματικά, είτε ταξίδια στη μνήμη, την ιστορία και τη
λογοτεχνία – ο αφηγητής ψάχνει την ουσία του να είναι κανείς Έλληνας,
εξερευνώντας τα χαρακτηριστικά της χώρας και των κατοίκων της. Η Ελλάδα των
διαφόρων εποχών και η σημερινή της κρίσης, οι τόποι της, ό,τι γράφτηκε γι'
αυτήν αποτελούν μια προσπάθεια ανακάλυψης και επαναπροσδιορισμού. Στο βιβλίο
συμπεριλαμβάνονται ασπρόμαυρες φωτογραφίες.
Οι εκδόσεις έχουν δημιουργήσει
επίσης το soundtrackτου βιβλίου, που μπορείτε να ακούσετε εδώ: http://www.youtube.com/playlist?list=PLuEel4_zlZHex1WWbblaMGI55KhzgR0tT.
Κώστας Ακρίβος, Αλλάζει πουκάμισο το φίδι, εκδόσεις Μεταίχμιο, 2013.
Ένα βιβλίο επιστημονικό που
μπορεί, ωστόσο, να φανεί ενδιαφέρον και στους μη ειδικούς. Ο Όλιβερ Σακς,
νευρολόγος, ψυχολόγος και συγγραφέας, ερευνά τη θέση της μουσικής στον
ανθρώπινο εγκέφαλο μέσα από παραδείγματα ασθενών του που έπασχαν από διάφορες
νευρολογικές διαταραχές. Μουσικοί που δεν μπορούσαν πια να παίξουν τα αγαπημένα
τους όργανα ή άλλοι που δεν μπορούσαν να φέρουν εις πέρας απλές καθημερινές
εργασίες, αλλά εξακολουθούσαν να θυμούνται και να παίζουν τα αγαπημένα τους
μουσικά κομμάτια. Παιδιά και ενήλικες που ξυπνούσαν από μια ολόκληρη ορχήστρα
που έπαιζε στο μυαλό τους. Ασθενείς με Αλτσχάιμερ που δεν ήταν σε θέση πλέον να
επικοινωνήσουν, αλλά συγκρατούσαν στη μνήμη τους στίχους τραγουδιών. Είναι η
μουσική μια ξεχωριστή λειτουργία του ανθρώπινου εγκεφάλου; Μπορεί να αποδειχθεί
ενοχλητική πέρα από ευχάριστη; Η νευρολογία και η αφήγηση μπλέκονται σε αυτό το
βιβλίο που διαβάζεται άνετα και από μη επιστήμονες. Κάποια σημεία του μπορεί να
φανούν εξαιρετικά εκτενή και κουραστικά, αλλά μπορείτε να τα προσπεράσετε,
φτάνοντας στην επόμενη ιστορία!
Το μυστήριο του ανθρώπινου
εγκεφάλου και η μαγική διάσταση της μουσικής, που δεν μπορεί ακόμη να εξηγηθεί
πλήρως επιστημονικά, θα σας εντυπωσιάσουν.
Όλιβερ Σακς, Μουσικοφιλία,
εκδόσεις Άγρα, 2011.
Μετάφραση: Κώστας
Πόταγας, Άννυ Σπυράκου
Τίτλος πρωτοτύπου: Musicophilia:
Tales of Music and the Brain
