Η Monika Houck, πρώην CEO της Lufthansa Systems Hungaria, στην Βουδαπέστη, μιλάει για το Solution Focused Coaching και το πώς μπορούμε να αλλάξουμε την ζωή μας και τον κόσμο.
«Την δεκαετία του '70 νομίζαμε ότι έπρεπε να φτιάξουμε έναν καλύτερο κόσμο», λέει. Και ενώ προσθέτει, «πάντα ήθελα να γίνω καλλιτέχνης», η Monika Houck μπορεί να είναι περήφανη για μία καριέρα 27 ετών στην Lufthansa, όπου επηρέασε αποφασιστικά την κουλτούρα της εταιρείας προς μία κατεύθυνση εστιασμένη στην λύση. Εξηγεί ότι η δουλειά της στον κλάδο των αερομεταφορών, ως Coach και High-Talents Mentor, ήταν για εκείνη ένας τρόπος για να συμβάλει σε αυτό το νεανικό όνειρο.
Σήμερα, βρίσκει επιτέλους τον χρόνο να κάνει τα πράγματα που πάντα ήθελε. Ακολουθώντας πανεπιστημιακές σπουδές στις Τέχνες και την Φωτογραφία, αποδεικνύει ότι ποτέ δεν είναι αργά. Μία κομψή κυρία, πετυχημένη γυναίκα καριέρας και πολύ ενεργό μέλος της Solution Focus κοινότητας, με εμπειρία στο Leadership, το Project Management και την Πληροφορική, στην Ευρώπη, την Ασία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, η Monika Houck είναι πάνω από όλα ένας προσγειωμένος άνθρωπος που πιστεύει ακράδαντα ότι η σεμνότητα είναι μία σπουδαία αρετή.
Είχα την ευκαιρία να την συναντήσω στο Συνέδριο SOL World που πραγματοποιήθηκε τον Μάρτιο στην Βουδαπέστη. Ακόμη ονειρεύεται έναν καλύτερο κόσμο και είναι πεπεισμένη ότι μπορούμε να αλλάξουμε την ζωή μας. Μοιράστηκε μαζί μου τις σκέψεις της σχετικά με το πώς θα μπορούσε να συμβεί αυτό, με ενθουσιασμό, ειλικρίνεια και ανθρωπιά. Διαβάστε τι μου είπε.
Πώς ασχοληθήκατε με το Solution Focused Coaching;
Αυτό συνέβη όταν γνώρισα την Insoo Kim Berg, έναν άνθρωπο που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην διαμόρφωση του Solution Focus. Παρά το γεγονός ότι είχα ήδη πολύ γερή εκπαίδευση στις συστημικές θεωρίες, από το Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης, εντυπωσιάστηκα από την προσέγγισή της. Η συνεργασία με την Insoo, πραγματικά άλλαξε την ζωή μου. Από τότε, εφαρμόζω το Solution Focus σε όλους τους τομείς της δουλειάς και της προσωπικής μου ζωής.
Πώς θα περιγράφατε την προσέγγιση του Solution Focus, με δυο λόγια;
Το Solution Focus δίνει την δυνατότητα στους ανθρώπους που θέλουν να αλλάξουν την ζωή τους και πιστεύουν ότι μπορούν να το κάνουν, να το πετύχουν. Αυτή η στάση είναι καθοριστικής σημασίας.
Συμφωνείτε ότι κάποιες φορές τα πράγματα φαίνεται να είναι τόσο άσχημα που μοιάζει απίθανο να συμβεί οποιαδήποτε θετική αλλαγή;
Φαίνεται ότι απαιτείται πολύ θάρρος για να φανταστεί κανείς ένα μέλλον εντελώς διαφορετικό σε σχέση με το παρόν που ζει. Ζούμε σε έναν κόσμο που είναι γεμάτος περιορισμούς, πρέπει και δεν πρέπει. Όταν έχει μεγαλώσει κανείς με έναν τέτοιο τρόπο, σε έναν τέτοιο κόσμο, δεν είναι εύκολο να υπερβεί αυτά τα τείχη. Παρ' όλα αυτά, αυτός είναι ο μόνος τρόπος, εάν κάποιος θέλει να δημιουργήσει ένα μέλλον ώστε να ζήσει μια ζωή, στην οποία θα μπορεί αργότερα να κάνει αναδρομή και να πει «Ναι, αυτή την ζωή ήθελα. Αυτή ήταν μία ζωή που άξιζε να την ζήσω».
Υπάρχει κάποιο κλειδί που μπορεί να μας βοηθήσει να το πετύχουμε αυτό;
Η γλώσσα παίζει καθοριστικό ρόλο. Πολλοί άνθρωποι, όταν τους ρωτάμε τι θα ήθελαν, συμπεριλαμβάνουν στην περιγραφή των επιθυμιών τους την πραγματικότητα και τα εμπόδια του σήμερα. Χρησιμοποιούν μία γλώσσα που λέει: «Θέλω το τάδε αλλά ξέρω ότι δεν μπορώ να το έχω. Δεν έχω το ταλέντο ή τα χρήματα». Όταν χρησιμοποιούμε την γλώσσα με αυτόν τον τρόπο, δεν συμπεριλαμβάνουμε την δυνατότητα να αλλάξουμε τα πράγματα. Αυτό συμβαίνει όταν είμαστε πολύ δεμένοι με το υπάρχον σύστημα, τις ισχύουσες πεποιθήσεις και τις αποδεκτές συμπεριφορές.
Θεωρείτε ότι θα έπρεπε να ονειρευόμαστε περισσότερο;
Ένα από τα πράγματα που αγαπώ ιδιαίτερα στο Solution Focus είναι η Ερώτηση-Θαύμα. Ζητάμε από τους ανθρώπους να ξεχάσουν για ένα λεπτό την πραγματικότητα. Τους ζητάμε να φανταστούν ότι ονειρεύονται την νύχτα και ότι το επόμενο πρωί, μόλις ξυπνήσουν, απολαμβάνουν το θαύμα που ονειρεύτηκαν. To Solution Focus δίνει έμφαση στο να δημιουργήσει κανείς μία πολύ ζωντανή εικόνα του πρωινού, μετά το θαύμα. Να δημιουργήσει μία εικόνα που να είναι τόσο λεπτομερής και ξεκάθαρη ώστε να είναι πολύ συγκεκριμένο και το επόμενο βήμα, για να το πετύχει. Πιστεύω πολύ σε αυτό και είναι κάτι που μπορεί να εφαρμοστεί σε οποιοδήποτε πλαίσιο ενδιαφέρει τον καθένα.
Και τι συμβαίνει με τα προβλήματα; Τα αγνοούμε;
Όταν «γνώρισα» το Solution Focus, κατάλαβα ότι δεν χρειάζεται πάντα να ξέρουμε όσο το δυνατόν περισσότερα σχετικά με τα εμπόδια και τις δυσκολίες της ζωής. Το Solution Focus ενθαρρύνει τους ανθρώπους να τα ξεχάσουν, όσο σκέφτονται το μέλλον τους. Έτσι, είναι πολύ πιο εύκολο να δημιουργήσει κανείς μία ζωντανή εικόνα σχετικά με αυτό που θέλει. Το επόμενο βήμα είναι να εντοπίσει τα ταλέντα και τα εφόδια που έχει και αυτό ενισχύει την δυνατότητα να αλλάξει.
Αυτό που λέτε, μου θυμίζει μία πολύ γνωστή ρήση του Νίκου Καζαντζάκη: «Έχεις τα πινέλα, έχεις τα χρώματα, ζωγράφισε τον παράδεισο και μπες μέσα».
Ακριβώς. Ο Καζαντζάκης μας προτρέπει να το κάνουμε. Υπάρχει μία πολύ σημαντική ομοιότητα με το Solution Focus ως προς αυτό. Αφορά στο πώς θα έχεις την δική σου ιδέα σχετικά με το πώς είναι αυτός ο παράδεισος και πώς θα χρησιμοποιήσεις τα χρώματα και τα πινέλα σου. Είναι αυτό που οι άνθρωποι του Solution Focus ονομάζουν «Επιθυμητό Μέλλον». Προσωπικά, μερικές φορές το αποκαλώ «μία ζωή που να αξίζει να την ζήσεις».
Πιστεύετε ότι είναι εύκολο να δημιουργήσει κανείς τον παράδεισο;
Για τους καλλιτέχνες είναι εύκολο. Έχουν ένα κομμάτι χαρτί, χρώματα και πινέλα, και ορίστε ο παράδεισος. Εάν ο παράδεισος που θα ζωγραφίσουν κάνει κάποιους ανθρώπους χαρούμενους, τότε είναι καλά. Δεν είναι το ίδιο εύκολο να ζωγραφίσουμε τον υπόλοιπο κόσμο, όπως ένα κομμάτι χαρτί. Στην Τέχνη, είναι πιο εύκολο να ονειρεύεται κανείς και να χρησιμοποιεί την φαντασία του. Στην καθημερινή ζωή, καλείται κανείς να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα που συμβαίνει γύρω του. Οπότε, αυτό κάνει το εγχείρημα κάπως πιο δύσκολο. Δεν αρκούν τα χρώματα και τα πινέλα. Πρέπει να μάθει να επηρεάζει τους ανθρώπους και το σύστημα μέσα στο οποίο εργάζεται. Οι πετυχημένοι καλλιτέχνες είναι εκείνοι που όχι μόνο έχουν φαντασία αλλά και που χρησιμοποιούν την φαντασία αυτή για να δημιουργήσουν ομορφιά. Αυτό είναι κάτι που έχουν κοινό οι καλλιτέχνες και οι άνθρωποι που κάνουν Solution Focus.
Πώς μπορεί ένα Coach που δουλεύει με Solution Focus να μας βοηθήσει να δημιουργήσουμε τον προσωπικό μας παράδεισο;
Για όλα τα ανθρώπινα όντα, τους καθημερινούς ανθρώπους, τους ηγέτες, τους καλλιτέχνες, τους πολιτικούς, υπάρχουν καταστάσεις που μας εγκλωβίζουν. Δεν ξέρουμε πώς να προχωρήσουμε, παρά το γεγονός ότι το θέλουμε πολύ. Σε τέτοιες περιπτώσεις, είναι χρήσιμο να έχουμε έναν coach. Γιατί ο coach είναι ουδέτερος. Είναι ένας τρίτος που μπορεί να μας βοηθήσει να δούμε από κάποια απόσταση την ζωή και τις δυνατότητες που μας δίνει. Οπότε, εάν έχει κανείς να διαχειριστεί μία δύσκολη κατάσταση, τότε ένας coach του Solution Focus μπορεί να είναι το κατάλληλο άτομο για να μιλήσει. Μπορεί να τον βοηθήσει να ξεπεράσει τα εσωτερικά εμπόδια που αντιλαμβάνεται στην καθημερινότητά του, να τα διαχειριστεί και να βρει τρόπους να κάνει πραγματικότητα τον παράδεισο ή την ζωή που θέλει να δει να συμβαίνει. Οπότε, εάν θέλετε να δημιουργήσετε ένα μέλλον που θα αξίζει να ζήσετε, θα δημιουργήσετε μία ξεκάθαρη εικόνα σχετικά με αυτό και το τι χρειάζεται να κάνετε. Μετά, θα το κάνετε!
Τι ακριβώς συμβαίνει κατά την διαδικασία του Solution Focus;
Προσκαλούμε τους ανθρώπους σε μία συζήτηση. Ίσως ο coach να πει «εάν πραγματικά θέλεις να ζήσεις αυτό το μέλλον, τότε ας το συζητήσουμε! Πώς θα είναι ακριβώς; Πώς θα λειτουργεί; Πώς θα συνεργάζεσαι με τους γύρω σου;». Από την στιγμή που η εικόνα για το μέλλον είναι ξεκάθαρη, διευκρινίζουμε ποιο είναι το πρώτο βήμα που μπορεί να κάνει κανείς, από σήμερα ήδη(!), και το οποίο θα τον οδηγήσει σε αυτή την κατεύθυνση. Χτίζουμε το ένα βήμα πάνω στο άλλο. Όταν κανείς γνωρίζει ότι κινείται προς την ζωή που θέλει να ζήσει, έχει την ενέργεια να υπερπηδάει τα εμπόδια. Ειδικά εάν βρει και άλλους που θέλουν να συμμετέχουν.
Πιστεύετε ότι όλοι χρειαζόμαστε έναν coach;
Στο δικό μου όνειρο, κανείς δεν χρειάζεται coach! Θα προτιμούσα εμείς οι coaches να ήμασταν περιττοί. Η ανάγκη για έναν solution-focused coach, προκύπτει από έναν κόσμο που είναι γεμάτος περιορισμούς και από ένα σύστημα που πολλές φορές είναι τόσο πιεστικό ώστε να είναι δύσκολο για τους ανθρώπους να πιστέψουν στις δυνατότητές τους και να νιώσουν εμπιστοσύνη για τα ταλέντα τους ή ο ένας για τον άλλον.
Πώς θα ήταν ένας κόσμος όπου οι άνθρωποι θα ένιωθαν πιο σίγουροι για τον εαυτό τους;
Εάν συνέβαινε αυτό, τότε οι άνθρωποι θα δημιουργούσαν έναν κόσμο στον οποίο θα μπορούσαμε να ζήσουμε όλοι νιώθοντας ικανοποίηση και όπου τα όνειρά μας θα μπορούσαν να γίνουν πραγματικότητα. Μπορούμε να δημιουργήσουμε αυτόν τον κόσμο, εάν θυμόμαστε ότι ζούμε μαζί με άλλους. Είναι απαραίτητο να προσθέσουμε αυτή την παράμετρο στο όνειρό μας και να δούμε εάν μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα όνειρο που να είναι καλό για όλους. Νομίζω ότι αυτό θα μπορούμε να συμβεί, εάν οι άνθρωποι αρχίσουν να βλέπουν το ισχύον σύστημα ως κάτι που δεν είναι αιώνιο ή που δεν μπορεί να αλλάξει.
Πραγματικά πιστεύετε ότι μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα;
Το συστημικό coaching και οι συστημικές θεωρίες εξηγούν πώς η πολυπλοκότητα των πραγμάτων έχει να κάνει με το γεγονός ότι οι κρίκοι μιας αλυσίδας αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Αυτό σημαίνει ότι μπορείτε να αλλάξετε το σύστημα, αφού είστε μέρος του. Δεν χρειάζεται να δεχτούμε τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το σύστημα σήμερα. Για παράδειγμα, στις περισσότερες χώρες του κόσμου, εκείνο που μετράει είναι το χρήμα και το σημείο αναφοράς είναι το κέρδος. Γιατί πρέπει να δεχτούμε ότι η μοναδική πραγματική αξία είναι το χρήμα;
Πολλοί άνθρωποι θα επέμεναν ότι το σύστημα είναι τόσο ισχυρό που είναι αδύνατο να το αλλάξουμε. Τι θα τους απαντούσατε;
Εάν ανατρέξουμε στην ιστορία της ανθρωπότητας, θα δούμε ότι υπήρξαν όλων των ειδών οι περίοδοι. Εάν η ανθρωπότητα είχε θεωρήσει ότι τα πράγματα πρέπει να μείνουν όπως είναι και ότι μπορεί να κινείται μόνο μέσα στο πλαίσιο του εκάστοτε συστήματος, τότε δεν θα είχε γίνει καμία καινοτομία και καμία πρόοδος. Είμαστε ικανοί να αλλάξουμε το σύστημα και τον κόσμο, και αυτή είναι μία από τις διαφορές που έχουν τα ανθρώπινα όντα σε σχέση με τα άλλα πλάσματα. Για να μπορέσουμε να το κάνουμε αυτό, είναι απαραίτητο να υπερνικήσουμε τις εσωτερικές μας αμφιβολίες και να πιστέψουμε στον εαυτό μας. Το Solution Focus χτίζει πάνω σε αυτή την εμπιστοσύνη που μπορούμε να έχουμε στις δυνατότητές μας. Με αυτόν τον τρόπο, υπάρχει η πιθανότητα να δημιουργήσουμε έναν καλύτερο κόσμο, που θα είναι ένα ωραίο μέρος για να ζει κανείς.
*H Φάνια Παλληκαράκη είναι Associate Certified Coach του International Coach Federation με ειδίκευση στο Solution Focused Coaching.
