Έχεις νιώσει ποτέ πως με την επιλογή σου να μεταναστεύσεις, προδίδεις κατά κάποιο τρόπο τη χώρα σου ή ότι αποφεύγεις το καθήκον σου να τη στηρίξεις;
«Γελάει ο κόσμος. Αν πρεσάρω καφέδες στα κάθε coffeelicious με ποιο ακριβώς τρόπο διατηρώ το αθάνατο ελληνικό πνεύμα ή στηρίζω την οικονομία;»
Αυτή είναι η γνώμη του Άλκη, Έλληνα μετανάστη που άφησε οικογένεια, φίλους και ακολούθησε τη κοπέλα του στη Γλασκόβη. Περισσότερες ευκαιρίες εκεί πέρα, τις οποίες στην Ελλάδα δεν επρόκειτο να βρει. Δεν είναι μεμονωμένη η περίπτωση του καθώς όλο και περισσότεροι Έλληνες παίρνουν το δρόμο της ξενιτιάς και πλέον μιλάμε για ένα τρίτο μεταναστευτικό κύμα Ελλήνων. Από τότε που ξεκίνησε η κρίση, υπολογίζεται πως το ποσοστό των πολιτών που έχουν αφήσει τη χώρα, φτάνει το μισό εκατομμύριο. Αν λάβουμε υπόψη και το γεγονός πως οι Έλληνες δεν πολυέρχονται σε επαφή με τα προξενεία ή επιλέγουν να δουλέψουν μαύρα, οι αριθμοί μπορεί να είναι και μεγαλύτεροι. Φοιτητές που πήγαν για μεταπτυχιακό και δεν γύρισαν ποτέ, άλλοι με διπλή υπηκοότητα την οποία στη κρίση αποφάσισαν να αξιοποιήσουν. Τα μεγαλύτερα ποσοστά Ελλήνων βρίσκονται στη Κύπρο, Ηνωμένο Βασίλειο, Η.Π.Α, Αραβικά Εμιράτα και Καναδά.
Ο Άλκης, απόφοιτος Πλαστικών Τεχνών και Επιστημών της Τέχνης δεν προχώρησε ποτέ σε μεταπτυχιακό στην Ελλάδα, καθώς δεν φαίνεται πως βοηθάει ουσιαστικά στην εύρεση εργασίας. Πρόσφατα επίσης συνάντησα μια παλιά παιδική μου φίλη, απόφοιτος ψυχολογίας με πολλά χρόνια σπουδών να δουλεύει σε πιτσαρία.
«Και γιατί να δουλέψει ψυχολόγος στα hotspot και να αναγκαστεί να ανοίξει μπλοκάκι; Εδώ βγάζει πιο πολλά.» Μου είπε η μητέρας της. Οι επιλογές είναι στην ουσία δυο, είτε πετάς χρήματα και κόπους χρόνων και εργάζεσαι στην Ελλάδα σε σουβλατζίδικο ή σουπερμάρκετ είτε φεύγεις εξωτερικό και διαθέτεις παραπάνω χρήματα με ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον.
Πολλοί άνθρωποι όμως δεν κατανοούν τη κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα και τείνουν να εκφράζουν ανοιχτά την δυσαρέσκεια και την αντίθεση τους με την επιλογή των νέων να φύγουν στο εξωτερικό. Ένας από αυτούς είναι και ο κ. Καζάκος που πρόσφατα αποκάλεσε την επιλογή αυτή προδοσία, κάτι που προκάλεσε τεράστιο σάλο. Σε μετέπειτα συνεντεύξεις προσπάθησε να διορθώσει τις δηλώσεις του και ξεκαθάρισε πως προδοσία είναι στην ουσία ο εξανδραποδισμός των νέων που βιώνει αυτή η χώρα και όχι η φυγή των ιδίων. Σε μετέπειτα συνέντευξη όμως, συνεχίζει λέγοντας το εξής.
«Η ιστορία διδάσκει ότι ο άνθρωπος ότι επιθυμεί πρέπει να αγωνιστεί να το κερδίσει στο τόπο του. Δε μπορεί να το κερδίσει στη Γερμανία.»
Το χάσμα που διαχωρίζει τον Κώστα Καζάκο από τη κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα των νέων είναι εμφανές. Με κατώτατο μισθό τριακοσίων και τετρακοσίων ευρώ η οικονομική ανεξαρτησία φαντάζει όχι μόνο αδύνατη αλλά και ουτοπική. Τα έσοδα αυτά καλύπτουν μόνο την ενοικίαση ενός ασφυκτικού στούντιο και τα κοινόχρηστα. Πολλοί νέοι ανήμποροι να ενοικιάσουν, ζούνε πλέον με τους γονείς τους, ανίκανοι να ανεξαρτητοποιηθούν. Αυτό δεν είναι αγώνας αλλά ένας σισύφειος άθλος χωρίς τελειωμό με αποτέλεσμα τη πλήρη εξαθλίωση της νεολαίας, κάτι που δεν φαίνεται να αντιλαμβάνεται ο κ. Καζάκος και πολλοί άλλοι που ανά περιόδους κάνουν ανάλογες δηλώσεις. Οι βουλευτές της Ελλάδος συγκαταλέγονται στους πιο ακριβοπληρωμένους της Ευρώπης σύμφωνα με επίσημες μελέτες, με μισθό διπλάσιο και τριπλάσιο από του μέσου πολίτη. Αυτό το μισθό απολάμβανε μέχρι και προσφάτως και ο ίδιος μέχρι να βγει στη σύνταξη.
Ταυτόχρονα διατελεί καλλιτεχνικός διευθυντής του ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας και για να μη γίνει περικοπή της σύνταξης του έχει υπογράψει σύμβαση και αμείβεται με ένα ανάλογο υπέρογκο ποσό, παράλογο σε περίοδο κρίσης. Είναι τουλάχιστον άτοπο ένας άνθρωπος με τέτοιο εισόδημα να υποστηρίζει πως οι νέοι είναι υποχρεωμένοι να παλέψουν για την επιβίωση τους στην Ελλάδα των τετρακοσίων ευρώ. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η άποψη πως η παραμονή στην Ελλάδα είναι αυτή που αποτελεί πραγματική προσπάθεια. Το να είσαι νέος άνεργος πτυχιούχος σε μια χώρα που φαίνεται ορκισμένη να σε εξοντώσει είναι τρομερά δύσκολο. Το να μεταναστεύσεις όμως σε Αμερική, Αγγλία και Γερμανία είναι το ίδιο, αν όχι και περισσότερο ψυχοφθόρο. Η απουσία οικογένειας, φίλων, γνώριμου φαγητού και της μητρικής σου γλώσσας σε συνδυασμό με τη σκληρή δουλειά, είναι κάτι το οποίο ελάχιστοι άνθρωποι μπορούν να αντέξουν. Ο παραλογισμός που έχει ποτίσει το μυαλό του Έλληνα, τον οδηγεί να κατακρίνει τους Έλληνες μετανάστες αλλά ταυτόχρονα όταν διαπρέψουν γαλουχημένοι από τα συστήματα της εκάστοτε χώρας στην οποία έχουν διαφύγει, τους εξυμνεί ως πρότυπα του ελληνισμού. Προβλέψιμο βέβαια καθώς η Ελλάδα πάντα συνδύαζε με ένα περίεργο τρόπο τον εθνικισμό με τον ατομικισμό.
Έχω μόνο σεβασμό για τους ανθρώπους που θυσιάζουν τη γνώριμη τους πραγματικότητα και με θάρρος αναζητούν μια βασική ανθρώπινη αξιοπρέπεια που χρόνια τώρα οι Έλληνες έχουμε στερηθεί ως πολίτες. Η δήλωση του Καζάκου με προβλημάτισε και με στεναχώρησε καθώς πολλοί μου φίλοι έχουν αναγκαστεί να φύγουν από τη χώρα. Ένα από αυτά τα άτομα είναι και ο παλιός μου συμφοιτητής, Άλκης, που είχε την ευγένεια παρά το φορτωμένο του πρόγραμμα να μου αφιερώσει λίγο από το χρόνο του για να συζητήσουμε για το θέμα.
Πόσο καιρό βρίσκεσαι στο εξωτερικό;
Το Σεπτέμβρη κλείνω ένα χρόνο αισίως.
Ποιο είναι το επάγγελμα σου;
Είμαι ένας καλλιτέχνης κύριε! Θέλω να λέω tattoo artist άλλα είμαι ακόμα apprentice.
Ποιοι οι λόγοι που σε ώθησαν να ζητήσεις εργασία σε κάποια χώρα του εξωτερικού και ποια είναι αυτή;
Η κοπέλα μου με έβαλε. Πέραν όμως από τη πλάκα, όλοι ξέρουμε πως είναι τα πράματα στην Ελλάδα. Είχα πάρει πτυχίο και ήμουν πουθενά εντελώς, με μικροαρπαχτές δουλίτσες, ένα σκιτσάκι εδώ, ένα logo εκεί. Η κοπελιά ξεκίνησε σπουδές στη Σκώτια και έκανα και γω αίτηση στη Glasgow School of Art, στην εικονογράφηση, αλλά δε με πήραν. Οπότε είπα να έρθω, μήπως βρω κάτι καλύτερο, να κάνω την τύχη μου που έλεγαν και οι παλιοί.
Ποια είναι τα θετικά του να σπουδάζεις ή να ζεις στο εξωτερικό;
Σε χώρες που είναι πραγματική δύση, δηλαδή μη μεσογειακές και όχι σοβιετοβαλκάνια, είναι πρωτοφανές το πόσο τυπικά κ ρολόι δουλεύουν όλα. Για εμάς μπορεί να είναι και δίκοπο μαχαίρι γιατί έχουμε μάθει στο ρουσφέτι και στην επίκληση της λύπησης. Εδώ δεν έχει παρακάλια. Αν δεν πληρείς τις προϋποθέσεις δεν παίρνεις αυτό που χρειάζεσαι. Άλλα πέραν από αυτά τα καθημερινά, το βασικό είναι ότι έχεις μια προοπτική. Ελπίζεις ότι μπορεί να περνάς ζόρικα και να τρως instant noodles αλλά σε ένα χρόνο θα έχεις κάτι μόνιμο και αξιοπρεπές. Ακόμα και στη Γλασκόβη που είναι φτωχή πόλη για ευρωπαϊκά στάνταρ, μπορείς να ζήσεις και με φοιτητοδουλειές.
Ποιο είναι το πιο δύσκολο πράγματα για εσένα ως Έλληνας του εξωτερικού;
Δε θα μείνω στα αυτονόητα, φαί, γονείς, παρέες. Τα λένε όλοι και ισχύουν. Δυσκολίες από άποψη ρατσισμού η οτιδήποτε τέτοιο δεν υπάρχει. Τουλάχιστον προς τους Έλληνες. Δεν είμαστε αρκετοί για να αποτελούμε κ πρόβλημα. Άλλα αυτό που είναι όντως δύσκολο είναι η συνειδητοποίηση οτι σαν ιδιοσυγκρασίες έχουμε τεράστιο χάσμα με τη Δύση. Απ'τα πιο απλά μέχρι και το πως βλέπει κάποιος το νόημα της ζωής. Οπότε λες η θα γίνω και γω ευρωπαίος η θα αρκεστώ σε έναν ελληνικό κύκλο. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι αν δεν έχεις βρει Έλληνες, δεν πρόκειται να κάνεις φίλιες εδώ. Παρέες ναι, άλλα σχέσεις που να αντέχουν πολύ σπάνιο. Η αίσθηση ότι είσαι κάπου ξένος είναι εν τέλει πιο έντονη από ότι περίμενα.
Σκοπεύεις να επιστρέψεις κάποια στιγμή στην Ελλάδα;
Ε ναι! Θα το ήθελα αλλά αν συνεχίσει έτσι η κατάσταση στην Ελλάδα θα χρειαστεί πολλή σκέψη. Το κακό είναι οτι έχω πράγματα να με κρατάνε πίσω ακόμα. Δεν θα το θελα να γεράσω εδώ πέρα, αυτό είναι σίγουρο.
Έχεις ακούσει ποτέ αρνητικά σχόλια για αυτή σου την επιλογή;
Καλά ναι εννοείται. Ειδικά με το ποσό τυφλά και χωρίς βάσεις ήρθα, όλοι μου έλεγαν πως είναι λάθος κίνηση. Ακόμα δεν τους έχω αποδείξει το αντίθετο γιατί δεν είμαι αυτόνομος ακόμα. Άλλα σύντομα θα σας δείξω εγώ, θα δείτε τι θα πάθετε.
Έχεις νιώσει ποτέ πως με την επιλογή σου να μεταναστεύσεις, προδίδεις κατά κάποιο τρόπο τη χώρα σου ή ότι αποφεύγεις το καθήκον σου να τη στηρίξεις;
Γελάει ο κόσμος. Αν πρεσάρω καφέδες στα κάθε coffeelicious με ποιο ακριβώς τρόπο διατηρώ το αθάνατο ελληνικό πνεύμα ή στηρίζω την οικονομία? Αυτά τα λένε κάτι ψευτορομαντικοί που νομίζουν ότι ακόμα είμαστε ένα έθνος που στα δύσκολα συσπειρώνεται και ξεπερνάει τις δυσκολίες. Η Ελλάδα είναι εδώ και δεκάδες χρόνια μεταναστευτικό έθνος. Πάμε κ ερχόμαστε σε πλούσιες χώρες γιατί η δικιά μας δεν φτιάχνει ποτέ. Αν το σκεφτείς είμαστε χαρωπά παράσιτα που τρέφονται με τζατζίκι.
Τι θα συμβούλευες νέους σαν και εσένα που σκέφτονται τη μετανάστευση σαν επιλογή;
Να έχουν λεφτά στην άκρη. πολλά. Μπορεί να έχει ευκαιρίες στο εξωτερικό άλλα τα ενοίκια είναι στο ταβάνι και στην αρχή αν έρθεις χωρίς εγγυήσεις, credits και συστάσεις θα πρέπει να ζεις για κάνα δίμηνο με τις οικονομίες σου. Επίσης καλό θα ήταν να προτιμήσεις ένα μέρος με κάποιο γνωστό. Παίζει μεγάλο ρόλο στη ψυχική σου υγειά να έχεις κάποιον να σου πει πως έχουν τα πράματα στην εκάστοτε χώρα. Τώρα αν πας ως σπουδαστής οκ θα ναι όλα πιο απλά. Αν και δεν θα συνιστούσα την Βρετανία πλέον, όχι ότι μας απειλούν να φύγουμε αλλά αν είναι να ξεσηκωθείς, φρόντισε εκεί που θα πας να έχουν κάποιο ίχνος πολιτικής σταθερότητας. Τέλος, να περιμένεις πως θα σου λείψουν τα απλά και μικρά πράματα που μέχρι να φύγεις δεν είχες καν εκτιμήσει.
Ακολουθούν οι λογαριασμοί του Άλκη στα social media για οποιονδήποτε ενδιαφέρεται να τσεκάρει την δουλειά του. Αν και για να νιώσει τη βελόνα του θα πρέπει να πάει κατά Γλασκόβη μεριά. Ας προετοιμαστεί όμως ψυχολογικά καθώς όπως είχε πει και ο Robbie Williams.
«If you want a linguistic adventure, go drinking with a Scotchman, cause you can't understand them before.»
https://www.facebook.com/artofkoumaros/
