Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο σκανδιναβικός
κινηματογράφος διανύει μια πολύ καλή περίοδο. Μετά το Λιμάνι της Χαβρης
του Άκι Καουρισμάκι και το Κυνήγι του Τόμας Βίντεμπεργκ και φυσικά τις
ταινίες του Roy Andersson, η
ταινία Force Majeure προστίθεται στην λίστα αυτών των
νέων κινηματογραφικών δημιουργιών με την υπογραφή του Σουηδού Ruben Östlund ,
με το φετινό μεγάλο βραβείο Ένα κάποιο βλέμμα των Καννών και υποψήφιο
για Χρυσή Σφαίρα ξενόγλωσσης ταινίας.
Για τον Τόμας, την Έμπα και τα δυο μικρά
παιδιά τους οι διακοπές τους σε ένα πολυτελές ορεινό θέρετρο στο χιονοδρομικό
κέντρο των Γαλλικών Άλπεων είναι ιδανικές. Οι μέρες τους θα είναι γεμάτες με
σκι και οικογενειακή ευτυχία. Όμως, ένα περιστατικό θα αποτελέσει την ρωγμή από
την οποία θα διεισδύσει η αλήθεια που θα κλονίσει τους οικογενειακούς δεσμούς
τους.
Οι ρόλοι είναι προκαθορισμένοι. Ο Πατέρας: το δυνατό
στοιχείο της οικογένειας, αήττητος, προστάτης, και υποστηρικτής υπεύθυνος για
της σωματική ασφάλεια της οικογένειας και των παιδιών. Η Μητέρα: η ισορροπία,
συμπληρώνει και ισορροπεί τον πατέρα, δυνατή και υπεύθυνη για την ψυχολογική
ασφάλεια της οικογένειας. Ένας υποθετικός κίνδυνος όμως θα διαλύσει αυτούς τους
ρόλους. Ο Τόμας αντιμέτωπος με έναν απρόσμενο κίνδυνο θα χάσει την ψυχραιμία
του, θα προσπαθήσει να διαφύγει ο ίδιος, να επιβιώσει, αφήνοντας πίσω τα παιδιά
και την γυναίκα του. Το γεγονός ότι ο κίνδυνος ήταν ανύπαρκτος και όλοι είναι
ασφαλείς δεν μπορεί να αναιρέσει αυτό που συνέβη. Ο Τόμας είναι ανίσχυρος. Αποτυγχάνει
στον ρόλο του Πατέρα.
Μια φυσική καταστροφή λοιπόν, επιφέρει μια
ενδοοικογενειακή ψυχολογική καταστροφή. Το ζευγάρι δεν μπορεί να την
αντιμετωπίσει. Η Έμπα αμφιβάλλει για τον άντρα της, αμφιβάλλει για τον ίδιο της
τον εαυτό. Οι ανατροπή των ρόλων φέρει και ανατροπή στην σχέση τους. Τα παιδιά
αμφιβάλλουν και φοβούνται καθώς βλέπουν αλλαγμένους του γονείς τους. Η κρίση
φτάνει σε μια κορύφωση – και οι δύο ξεσπούν. Μπορούν να ζήσουν με αυτήν την νέα
αλήθεια; Την επόμενη μέρα βρίσκεται η διέξοδος, ο Τόμας θριαμβεύει μπροστά σε
έναν νέο κίνδυνο, προστατεύει την οικογένεια του και τα παιδιά του και έτσι
ξανακερδίζει τον ρόλο του Πατέρα. Όλα επανέρχονται στο φυσιολογικό. Η
οικογένεια επιβιώνει.
Η ταινία θέτει ερωτήματα για την σχέση της
οικογένειας, το πατριαρχικό μοντέλο και τις λεπτές ισορροπίες στο εσωτερικό της
οικογένειας. Η λύση είναι να επαναφερθούν οι ρόλοι – ανεξάρτητα από την
αλήθεια, γιατί σε αυτούς μπορούμε να λειτουργήσουμε. Αυτό που μετατρέπει την
ταινία από καλή σε εξαιρετική, είναι οι λεπτομέρειες. Το περιβάλλον των
χιονισμένων Άλπεων μας μεταφέρει την ψυχρότητα και την αίσθηση της απομόνωσης,
οι εύστοχα τοποθετημένες “άσχετες” σκηνές με υπόκρουση την πέμπτη του Μπετόβεν λειτουργούν αποσυμφορητικά και μας δημιουργούν ένα μικρό
εγκεφαλικό χάος – αντίστοιχο με αυτό των χαρακτήρων. Είναι αυτές οι
σκηνοθετικές πινελιές που μας αφήνουν με την αίσθηση του ολοκληρωμένου όταν
βγαίνουμε από την αίθουσα.
