Οι
περίεργες αντιθέσεις της σημερινής Ελλάδας της κρίσης αποτελούν πηγή έμπνευσης
για πολλούς Έλληνες και Ευρωπαίους κινηματογραφιστές. Δεκάδες ντοκιμαντέρ που
προσπαθούν να απεικονίσουν διαφορετικές διαστάσεις μιας χώρας που βάλλεται και
εκρηγνύεται οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά ξεκίνησαν από το 2011 και μετά,
με μεγάλες ή μικρές παραγωγές. Έτσι, στο 17ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
προβάλλονται αρκετά αποτελέσματα αυτών των προσπαθειών, ντοκιμαντέρ ελληνικά και
διεθνή για την Ελλάδα της κρίσης.
Ο Nicolas Autheman,
επιλέγει να παρουσιάσει αυτήν την ιδιαίτερη κατάσταση μέσα από την οπτική τριών
σύγχρονων Ελλήνων συγγραφέων προσπαθώντας να διαπιστώσει αφενός, το πως
επηρέασε η κρίση την λογοτεχνία της Ελλάδας, και αφετέρου, ποιους τρόπους
επιλέγουν οι συγγραφείς να μιλήσουν για την Ελλάδα σήμερα.
Παρουσιάζεται
λοιπόν, η “Η Ελλάδα των Χρήστου Χρυσόπουλου, Πέτρου Μάρκαρη και Έρσης
Σωτηροπούλου”, ένα ντοκιμαντέρ του Νικολά Οτεμάν.
Μέσα από τα
λόγια τους απεικονίζεται η μεταβολή της Αθήνας, (και κατά προέκταση της Ελλάδας
και των Ελλήνων) από μια ανοικτή, γεμάτη πόλη σε μια περίεργη μίξη με ανθρώπους
– σκιές και αντιθέσεις. Δημιουργικές αντιθέσεις. Ο Μάρκαρης μας προτείνει την
διαδρομή Πειραιάς – Κηφισιά εάν θέλουμε να γνωρίσουμε την αληθινή Αθήνα, μια
διαδρομή που συχνά επιλέγει ο Χαρίτος ( ο υποθετικός του χαρακτήρας). Ο
Χρυσόπουλος, ο οποίος περιπλανάται στο
αστικό τοπίο της Αθήνας φωτογραφίζοντας και παρατηρώντας, επέλεξε να
μετακομίσει σε μια περιοχή όπου μένουν μόνο μετανάστες σήμερα με σκοπό να
συλλέξει υλικό για την συγγραφή του, ενώ η Σωτηροπούλου μας περιγράφει το
αρχαίο βάρος που κουβαλάμε ως λαός, που δυσκολεύεται να βρει την ταυτότητά του.
Όπως είπε: “Γράφω πάντα με την πλάτη γυρισμένη στην ακρόπολη – αυτό το
επιβλητικό οικοδόμημα είναι υπερβολικά δυνατό για να μπορώ να γράφω όταν το
κοιτάζω.”
Το
εγχείρημα πέτυχε. Η πολύ μπερδεμένη κρίση που δεν είναι μόνο οικονομική, αλλά
ποιος-ξέρει-και-τι-άλλο-είναι, επηρεάζει δημιουργικά τους Έλληνες συγγραφείς.
Μέσω της λογοτεχνίας αποκαλύπτεται μια Ελλάδα πολύ πιο διαφορετική και
ενδιαφέρουσα από αυτήν που πουλιέται στα κανάλια. Σκοτεινή, ίσως, και
υπερβολική όμως σε κάθε περίπτωση δημιουργική. Έτσι, ένα ντοκιμαντέρ για της
Ελλάδα μας δίνει όψεις που χρειάζεται να θυμόμαστε πως υπάρχουν, ενός κόσμου
που αγωνίζεται να επιβιώσει, που δημιουργεί αντιθέσεις, που ερωτεύεται,
ουρλιάζει και ματώνει. Όχι ενός απελπισμένου, νεκρού κόσμου. “Ο Autherman παρατηρεί πως “Οι συγγραφείς δεν
χρησιμοποιούν ούτε μια φορά την λέξη κρίση. ¨Έχουν άλλους τρόπους να
περιγράψουν και να απεικονίσουν την ουσία της”.
Η
λογοτεχνία, πάντα πρώτη, αποκαλύπτει αυτά που είναι παρόντα, αδιόρατα όμως στο
γυμνό και απαίδευτο μάτι. Διεισδύει και
αποκαλύπτει στο φως τις υπέροχες αντιθέσεις μιας Ελλάδα που αναζητάει την
ταυτότητά της, ενός λαού που προσπαθεί να καταλάβει, επιτέλους, το ποιος είναι.
