HomeCinemaΕξώστης ΘBerlinale 2016: H Isabelle Huppert γνωρίζει την...

Berlinale 2016: H Isabelle Huppert γνωρίζει την αναρχία στο L'avenir

Το L'avenir, ή το μέλλον της Mia Hansen-Løve, αποτελεί μία από εκείνες τις ταινίες του φετινού διαγωνιστικού που περιμένεις να δεις σε ένα πρόγραμμα φεστιβάλ. Ένα κλασσικό παράδειγμα γαλλικού κινηματογράφου με επιρροές από Rohmer που χειρίζεται τη σύγχρονη κρίση μέσης ηλικίας και την θέση της γυναίκας στην σημερινή Ευρώπη.

Η Nathalie είναι μία μεσήλικη γυναίκα που διδάσκει φιλοσοφία σε ένα γυμνάσιο του Παρισιού. Αγαπά την δουλειά της και διαδίδει με τον τρόπο που πιστεύει καλύτερο, την ελεύθερη σκέψη στους μαθητές της. Η Nathalie, όμως, επίσης βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα, με μία μητέρα που διαρκώς αντιμετωπίζει κρίσεις πανικού και απαιτεί την αναπόσπαστη προσοχή της και έναν άνδρα ο οποίος αποφασίζει να την αφήσει για μία άλλη γυναίκα. Από εκεί και έπειτα ξεκινάει ένα ντόμινο δραματικών αλλαγών στην ζωή της, στις οποίες έχει ελάχιστο έλεγχο αλλά καλείται να πάρει δραστικές αποφάσεις. Της επιβάλλεται μία ελευθερία ξάφνου που δεν την έχει ξανασυναντήσει και μέσω αυτής αρχίζει να απολαμβάνει την ξαφνική αναρχία που προκύπτει από την νέα της ζωή.

Σαφώς δεν γίνεται να υπάρξει γαλλική ταινία χωρίς να εμπεριέχει μέσα της κάποια φιλοσοφική αναζήτηση, αλλά και πολιτική κριτική. Η Nathalie σε όλη αυτήν την περίοδο που διανύει ξαναβρίσκεται με έναν παλιό αριστούχο μαθητή της, ο οποίος έχει ασπαστεί την αναρχική ιδεολογία και ζει σε μία φάρμα – κολεκτίβα μαζί με την κοπέλα του και άλλους αναρχικούς. Μέσω αυτού, η Nathalie που βρίσκεται στο κενό θα βρει την λύση της. Η αναρχία που τόσο απωθεί, αποτελεί το συστατικό στοιχείο που θα την κάνει ξανά ευτυχισμένη, όταν κληθεί να αφήσει πίσω της την μεσοαστική ασφάλεια του περίγυρου αλλά και των πιστεύω της.

Στην πέμπτη της ταινία, η Mia Hansen-Løve ξεφεύγει από την θεματολογία της νιότης – έμμεσα διότι η νιότη και πάλι θα δώσει την λύση, για να ρίξει βάρος στην μέση ηλικία και να την διερευνήσει, θέτοντας υπό ερωτηματικό τις καθιερωμένες ιδέες περί ευτυχίας, όταν κανείς χάνει όλες τις προϋποθέσεις της. Μία ιστορία για την σύγχρονη διανοούμενη γυναίκα, καλύπτει έναν καθαρά πολιτικό σχολιασμό που αντιτίθεται στα πρότυπα λειτουργίας της κοινωνίας. Η Bourgeois στάση ζωής που συγκρούεται με το νέο και αντικαθιστά τα υψηλά ιδεώδη λόγο βολής, φανερώνεται να είναι κενή και ψεύτικη. Η γυναίκα που χάνει τα πάντα είναι συνάμα ελεύθερη να ανακαλύψει την πραγματική ικανοποίηση, ενώ όσοι μένουν πίσω χάνονται στην ανακύκλωση των κενών τους. Αυτή η συνθήκη θυμίζει ελάχιστα την ιδέα περί υποχρέωσης στην ελευθερία του Sartre, όπου ο άνθρωπος είναι καταδικασμένος να είναι ελεύθερος. Η πρωταγωνίστρια υποχρεώνεται να ορίσει μόνη της την ζωή της πέραν κοινωνικών δεσμών. Καταδικάζεται στο να ανακαλύψει την προσωπική της ολοκλήρωση.

Βεβαίως το έργο, παρότι είναι απολαυστικό δεν ξεφεύγει από παραπτώματα. Αρκετοί το κατηγορούν για Bourgeois στην προσέγγιση του, ως μία μεσοαστική φαντασίωση της ιδέας της αναρχίας και της αξίας της – στην πραγματικότητα η πρωταγωνίστρια αλλάζει συνθήκες και στάση αλλά δεν αλλάζει ουσιαστικά. Το αναρχικό περιβάλλον είναι ένας τόπος διακοπών στον οποίο μπορεί να προσφύγει όταν τα πράγματα σκουρύνουν και να κάνει ενδοσκόπηση πριν επιστρέψει στην ασφάλεια της δουλειάς, των παιδιών και του σπιτιού της. Το συγκεκριμένο γεγονός όμως δεν είναι δραματικά ενοχλητικό διότι λειτουργεί εντός ρομαντικοποιημένων πλαισίων και δεν περιμένεις κάτι παραπάνω. Η ταινία μιλάει για την ευτυχία και την προσωπική αλλαγή, όχι για την επανάσταση. Δεν θα μπορούσε άλλωστε εφόσον κάνει ένα τόσο συγκεκριμένο γυναικείο πορτραίτο.

Ένα δεύτερο αρνητικό είναι το γεγονός ότι η πρωταγωνίστρια σε σύντομο χρόνο έχει να αντιμετωπίσει ένα κάρο προβλημάτων τα οποία την βρίσκουν σε ένα ισχυρό βαθμό απαθή. Συνεπώς μετά από ένα σημείο σου δίνεται η αίσθηση ότι δεν έχει πραγματικά τίποτα επίδραση πάνω της. Παρότι καλείται να πάρει αποφάσεις και δεν είναι παθητική, δεν διεισδύουμε ποτέ στο πόσο της στοιχίζει αυτή η απότομη αλλαγή, ούτως ώστε να την ακολουθήσουμε και να έχει πραγματικά επίδραση πάνω μας η ύστερη αναγέννηση της. Από φιλοσοφικής πλευράς- εφόσον το έργο επιθυμεί να παίξει με αυτούς τους όρους, δεν γίνεται να παρουσιάσεις την αποδόμηση της αστικής αντίληψης χωρίς αυτό να έρθει με κάποιο κόστος στην ψυχολογία του φερόμενου, ειδάλλως όταν αλλάξει ζωή δεν θα έχει πραγματική αξία. Σαφώς το έργο στέκει ολοκληρωτικά πάνω στην ερμηνεία και την παρουσία της Isabelle Huppert και γίνεται προφανές ότι χωρίς αυτήν θα φαίνονταν ξεκάθαρα οι ατέλειες του. Χάρη στην φυσική εσωτερικότητα της ερμηνεύτριας, την διακριτική της παρουσία αλλά και την δύναμη του χαρακτήρα της, όλες αυτές οι μεταβάσεις λειτουργούν στα όρια του πιστευτού, με μικρές εξαιρέσεις.

Ένα από τα δυνατά στοιχεία του έργου είναι πως δεν ακολουθεί ένα πρότυπο όπου η γυναίκα για να επιβεβαιωθεί και να επιβιώσει επιβάλλεται να υποσκιαστεί πάλι υπό την παρουσία ενός άνδρα ή συντρόφου. Στέκεται μόνη της και μέσω της φιλίας και της διερεύνησης βρίσκει την λύση χωρίς να μπει στην διαδικασία να αντικαταστήσει το παλιό ελαττωματικό μοντέλο ανδρός της με ένα καινούργιο.

Παρόλα αυτά αυτό το γεγονός σε βάζει σε σκέψεις πάνω στο γιατί η ταινία επέλεξε να φλερτάρει με αυτό το ενδεχόμενο, προσεγγίζοντας την σχέση της Nathalie με τον παλιό της μαθητή σε επίπεδο φλερτ το οποίο δεν ολοκληρώνεται και η αποτυχία του δεν δικαιολογείται με κάποιον τρόπο. Αν το έργο εξαρχής επιθυμούσε να ακολουθήσει μία τάδε αφηγηματική γραμμή βασιζόμενο στην φιλία τους, γιατί επέλεξε σκηνοθετικά και σε επίπεδο διανομής να κάνει κάτι διαφορετικό που δεν οδηγεί πουθενά και δεν αιτιολογείται το γιατί; Είναι δελεαστικό να σκεφτεί κανείς ότι έγινε η συγκεκριμένη επιλογή καθαρά για να ξεγελάσει τον θεατή και στην προκειμένη αυτό στέκεται κάπως φτηνά εφόσον το ήμισυ του έργου ασχολείται με αυτήν την σχέση ως μέσο εξέλιξης για την κεντρική ηρωίδα.

Το το μέλλον δεν αποτελεί τίτλος και έργο που περιγράφει απλά τις αναποδιές και την αλλαγή που θα δούμε στην ζωή της πρωταγωνίστριας αλλά έχει και έναν αμιγώς κοινωνικό χαρακτήρα. Στο μέλλον οι καθιερωμένες ιδέες περί ολοκληρωμένου ανθρώπου θα αρχίσουν ιδανικά να δίνουν την θέση τους στην προσωπική πορεία και την επιλογή της μοίρας μας – ειδικά στο γυναικείο φύλο που επιτέλους δεν χρειάζεται την παρουσία ενός άνδρα για να φτάσει στην ολοκλήρωση. Η αξία δεν θα μετριέται με την ασφάλεια και το κύρος αλλά με τον γεμάτο χρόνο και την ελευθερία. Αν το έργο καταφέρνει κάτι είναι να υποδεικνύει την ανάγκη να προσαρμόζουμε τις φιλοσοφικές μας αρχές στην ζωή μας και όχι το αντίθετο.

Related stories

Λένα Δροσάκη: «Δεν είχα ποτέ Γη της Επαγγελίας»

Συνέντευξη στη Μαρία Μυλωνά Τι μπορεί να συμβεί, όταν στα...

Έκλεισε για λίγο, και ξανανοίγει: Αγαπημένο στέκι επιστρέφει

Αν σας έλειψε το ζεστό κλίμα, η παρεΐστικη ατμόσφαιρα...

Αστικοί Θρύλοι της Θεσσαλονίκης: Το Καυτανζόγλειο

γράφει η Μαρία Ράπτη Πρώτα ήρθε ο αγώνας για την...