Cinema Novo/ Ενότητα Cinema
Το ντοκιμαντέρ
Cinema Novo(2016) του Eryk Rocha θέτει στο επίκεντρο τις συνθήκες δημιουργίας, τις αισθητικές επιλογές και την ιδεολογία του ομώνυμου κινηματογραφικού κινήματος που γεννήθηκε και αναπτύχθηκε στη Βραζιλία του 1960 μέχρι τις αρχές του 1970. Στα πορτογαλικά «CinemaNovo» σημαίνει «Νέο Σινεμά», στοιχείο που δηλώνει άμεσα την απόκλισή του από τον καθιερωμένο εμπορικό κινηματογράφο. Οι ταινίες του κινήματος μπορεί να μην προσέλκυαν ένα μεγάλο ποσοστό του κοινού, εντούτοις, είχαν ξεκάθαρα πολιτικό χαρακτήρα, έθιγαν την κοινωνική αδικία και στόχευαν τη ρήξη του καθιερωμένου συστήματος και την εξάλειψη της ανισότητας. Το ντοκιμαντέρ διακρίθηκε με το GoldenEye του Φεστιβάλ των Καννών.
Μια ενδιαφέρουσα επιλογή του Rocha, η οποία παράλληλά μπορεί να λειτουργήσει ως τροχοπέδη για την προσέλκυση και την ευμενή στάση του συνόλου του κοινού απέναντι στο ντοκιμαντέρ, είναι ότι το φιλμ αποτελεί εξ ολοκλήρου μοντάζ αρχειακού υλικού. Πλάνα από ταινίες του CinemaNovo διακόπτονται από αποσπάσματα συνεντεύξεων των πρωτοστατών του κινήματος, όπως οι Glauber Rocha, Carlos Diegues, Joaquim Pedro de Andrade, Leon Hirszman και άλλοι. Η εικόνα που σχηματίζουμε για το κινηματογραφικό ρεύμα έγκειται αποκλειστικά σε αποσπάσματα ταινιών που συνδέονται δημιουργικά με σχολιασμό των δημιουργών τους, ενώ η σύγχρονη ματιά και ανάλυση του θέματος περιορίζεται στην επιλογή των αποσπασμάτων και την ένωσή τους από τον Rocha. Από την άλλη, οι ίδιες οι κινηματογραφικές εικόνες και ο λόγος των πρωτοστατών του κινήματος αφηγούνται μία ιστορία περισσότερο αυθεντική που μεταφέρει την ουσία του CinemaNovo, όπως το έβλεπαν οι ίδιοι οι δημιουργοί του.
Εικόνες από παρθενικές παραλίες, αισθησιακές γυναίκες και παλλόμενη μουσική εναλλάσσονται με πλάνα που εικονοποιούν τη βία, την απόγνωση, τον θάνατο. Η αισθητική και θεματική ελευθερία του κινήματος επέτρεπε τη δημιουργία ταινιώνπου διέφεραν ριζικά η μία από την άλλη, αλλά είχαν ως επίκεντρο μια κοινή ιδεολογική βάση και φιλοσοφία. Η καταγραφή της πραγματικότητας συχνά συγχεόταν με τη μυθοπλασία, καθώς τα εξωτερικά γυρίσματα, ο φυσικός φωτισμός, τα πλάνα δρόμων και η στροφή της κάμερας στον απλό κόσμο και τα προβλήματά του δημιουργούσε μια ντοκιμαντερίστικη λογική. Ωστόσο, η ιδιαίτερη ιδιοσυγκρασία του ρεύματος και η αντίθεσή του με το εμπορικό σινεμά δεν ώθησε τον λαό της Βραζιλίας να αναγνωρίσει την αξία των ταινιών που έθεταν τον ίδιο και την πολιτική κατάσταση της χώρας στο προσκήνιο.
Σε κάθε περίπτωση το
Cinema Novo αρνείται να δώσει έτοιμες και ολοκληρωμένες απαντήσεις, όπως έχουμε συνηθίσει από τα ντοκιμαντέρ, καθώς ούτε εκφράζονται απόψεις από σύγχρονους ακαδημαϊκούς ή κριτικούς κινηματογράφου, ούτε αναλύονται εις βάθος τα χαρακτηριστικά του, ούτε καν διερευνώνται τα προγενέστερα κινηματογραφικά ρεύματα και η πολιτική πραγματικότητα που γέννησαν το Cinema Novo. Το ζήτημα του κινηματογραφικού κινήματος θίγεται περισσότερο μέσα από τα μάτια των δημιουργών του και ο/η κάθε/καθεμία θεατής αφήνεται να εξάγει ατομικά τα δικά του/της συμπεράσματα για εκείνη τη γενιά κινηματογραφιστών που προσπάθησαν να αφυπνίσουν μια λαϊκή επανάσταση και αντίσταση στο καθεστώς. Επομένως, το CinemaNovoδεν ταιριάζει σε κάθε θεατή, παρά μόνο σε όσους και όσες ενδιαφέρονται είτε για το συγκεκριμένο κίνημα ή γενικότερα, για την ιστορία και θεωρία του κινηματογράφου ή τέλος, για μία διαφορετική ντοκιμαντερίστικη εμπειρία. Για όλους αυτούς συστήνεται ανεπιφύλακτα.
