γράφει η Ιωάννα Λιούτσια
Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που χωρίς να τους έχεις γνωρίσει ποτέ, ούτε καν συναντήσει, μπορεί να μην συνυπάρξετε καν στον κόσμο την ίδια χρονική περίοδο κι όμως εσύ τους νιώθεις οικείους σου. Οικείους μ’ έναν μαγικό τρόπο που μόνο οι τέχνες μπορούν να κάνουν τους ανθρώπους. Όλοι μας, λίγο-πολύ, έχουμε τέτοιες προσωπικότητες κοντά μας. Οι δικοί μου οικείοι καλλιτέχνες είναι πχ ο Μάνος Ελευθερίου, ο Κώστας Ταχτσής, κι άλλοι πολλοί. Ανάμεσά τους, όμως, ξεχωρίζει ο Δημήτρης Χορν.
Τον Δημήτρη Χορν τον έμαθα, ασφαλώς, μόνο μέσα από τις ασπρόμαυρες ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου. Ολοστρόγγυλο το νούμερο των ταινιών που συμμετείχε: δέκα.
Ανάμεσα τους οι πιο γνωστές και δημοφιλείς, Αλίμονο στους νέους, Κάλπικη Λίρα, Το κορίτσι με τα μαύρα, Μια ζωή την έχουμε, αλλά και ταινίες που δεν βλέπουμε πλέον συχνά, όπως Ο Μεθύστακας, Χειροκροτήματα, Η Αθήνα τη Νύχτα , Κυριακάτικο Ξύπνημα, Μια του κλέφτη.και Η Φωνή της Καρδιάς, που είναι και η πρώτη του ταινία, σε σενάριο και σκηνοθεσία του Δημήτρη Ιωαννόπουλου (προβλήθηκε τον Μάρτιο του 1943). Αξίζει να σημειωθεί πως για δύο από αυτές τις ταινίες, το Μια του κλέφτη και το Αλοίμονο στους Νέους έλαβε το Βραβείο Ανδρικής Ερμηνείας στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το 1960 και το 1961 αντίστοιχα..
Ο Δημήτρης Χόρν με τη συμπρωταγωνίστρια του Μαίρη Κοντού στη ταινία Αλίμονο στους νέους
Στο θέατρο πρωταγωνίστησε σε πάνω από 60 παραστάσεις. Πρωτοεμφανίστηκε το 1942, σε ηλικία 21 ετών, στο θίασο Κοτοπούλη, στο έργο Αλάτι και Πιπέρι, κι αργότερα την ίδια χρονιά στο έργο Η Κυρία με τις Καμέλιες. Το ρεπερτόριο του, με μικρές εξαιρέσεις, μάλλον αδικούσε την υποκριτική του δεινότητα. Ανάμεσα στο ρεπερτόριο του Δημήτρη Χορν ξεχωρίζουν έργα όπως: Ριχάρδος Β’, Οδός Ονείρων, Το Ημερολόγιο ενός τρελού, Σλουθ, Δον Ζουάν. Τελευταία του εμφάνιση στη σκηνή ως ηθοποιός ήταν το 1983 στον δικό του θίασο στο έργο του Ίψεν Αρχιμάστορας Σόλνες. Το 1993 έκανε μια ακόμη εμφάνιση, ως αφηγητής αυτήν την φορά, στη μουσική ιστορία Ο Πέτρος και ο Λύκος, του Πιότρ Τσαϊκόφσκι.
Ιδιαίτερα αγαπήτό είχαν κάνει τον Δημήτρη Χορν, αλλά εξακολουθούν να κάνουν μέχρι σήμερα, τα τραγούδια που έχει ερμηνεύσει μ’ αυτήν την ιδιαίτερη χροιά, την ευγένεια και ταυτόχρονα την τσαχπινιά της φωνής του, αλλά και πολύ καθαρή, ολοκάθαρη άρθρωση μάθημα για τους ηθοποιούς. Ποιος δεν συγκινείται με το τραγούδι του Μάνου Χατζιδάκι
Ηθοποιός σημαίνει φως; Ποιος δεν ξεσηκώνεται όταν ακούει Οι Θαλασσιές οι Χάντρες; Και ποιος δεν μελαγχολεί ακούγοντας το Ποιος το ξέρει; Βέβαια, η μεγάλη επιτυχία είναι το Πες μου μια λέξη που έχει γνωρίσει και μεγάλο πλήθος επανεκτελέσεων.
Πολλά έχει πει ο Δημήτρης Χορν για τους ηθοποιούς, το θέατρο, για τη ζωή.
Η επιτυχία δεν συναντάται σε καμιά κορυφή. Γιατί η μια κορυφή έχει κι άλλη, κι άλλη, κι άλλη... Το 1983 με αφορμή την παράσταση του έργου του Ίψεν λέει για τον κόσμο: η ανθρωπότητα περνά μια σχεδόν πρωτόφαντη, ανεξήγητη, πνευματική, ψυχική, ηθική δοκιμασία. Βρίσκεται σε μία κατάσταση μεταξύ νάρκης και απεγνωσμένης προσπάθειας αφυπνίσεως.. Πίστευε πως κανείς δεν πάει στο θέατρο για να δει τους ηθοποιούς αλλά το έργο, κι αν το έργο δεν είναι καλό, κανείς ηθοποιός δεν μπορεί να το επιβάλλει όσο σπουδαίος κι αν είναι.
Κατά γενική ομολογία, θεωρούνταν ένας άνθρωπος με ιδιορρυθμίες και παραξενιές, ο ίδιος πίστευε πως ήταν μάλλον εσωστρεφής. Στην προσωπική του ζωή, έντονα έχει χαραχτεί στο μυαλό όλων μας η σχέση με την Έλλη Λαμπέτη, με την οποία όμως δεν παντρεύτηκαν ποτέ.
Ωστόσο ο Δημήτρης Χορν είχε δύο γάμους στο ενεργητικό του. Ο πρώτος, το 1941, με την Ρίτα Φιλίππου και ο δεύτερος, το 1967 με την Άννα Γουλανδρή (χήρα του Παπάγου), η οποία είχε ήδη δύο παιδιά. Υπήρξε πολύ στενός φίλος του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Ίσως η φιλία αυτή να σχετίζεται και με το γεγονός ότι διετέλεσε Γενικός Διευθυντής της ΕΡΤ την περίοδο 1974-1975. Το 1980 μαζί με την σύζυγό του ίδρυσαν το Ίδρυμα Χορν – Γουλανδρή με σκοπό την μελέτη και προώθηση του ελληνικού πολιτισμού. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια της ζωής του ο Δημήτρης Χορν έπασχε από τη νόσο Αλτσχάϊμερ. Έφυγε από τη ζωή τον Ιανουάριο του 1998, έχοντας παλέψει με τον καρκίνο.
Αν και τιμήθηκε από το κράτος με τον Χρυσό Σταυρό του Γεωργίου του Α’, αν και θεσμοθετήθηκε βραβείο υποκριτικής με τ’ όνομά του, αν και δόθηκε το όνομά του στο Καλλιτεχνικό Σχολείο των Αμπελοκήπων εδώ, στη Θεσσαλονίκη, νομίζω πως τίποτα δεν συγκρίνεται με την αγάπη και τον θαυμασμό που έδειχνε και δείχνει ο κόσμος σ’ αυτόν τον άνθρωπο. Αρχοντικός, γοητευτικός, φινετσάτος, απροσδόκητος. Μαγνητίζει τους θεατές ακόμη και σήμερα μέσα από τις ταινίες του. Άλλοτε bon viveur, άλλοτε φτωχός ζωγράφος, ό,τι κι αν κάνει όμως, θέλεις να είσαι μαζί του.
Πνευματώδης και σαρκαστικός, ο ταλαντούχος Δημήτρης Χορν.
