Ίσως να ήταν η πιο πολυαναμενόμενη παράσταση του καλοκαιρού, ίσως να ήταν ένα τέχνασμα του Εθνικού για να ενεργοποιήσει ξανά τα κίνητρά μας – όπως ακούγεται και πριν την έναρξη της παράστασης – ίσως απλώς να έφτασε επιτέλους μια στιγμή καμπής και το θέατρο αποφάσισε να προχωρήσει. Και ποιος να δείξει άλλος το δρόμο θα 'πρεπε εκτός από το Εθνικό, που αν μη τι άλλο και λόγω ονόματος και μόνο είναι προορισμένο να δέχεται μεγαλύτερο πληθυσμιακό κομμάτι από κάθε άλλο θέατρο. Πιο εύκολα ο θεατής θα πάει στο Εθνικό παρά σε μια ομάδα που πειραματίζεται και δοκιμάζει. Τουλάχιστον αν δεν πηγαίνει ο Μωάμεθ στο βουνό, ας πάει το βουνό στον Μωάμεθ.
Στην περίπτωση αυτής της μουσικής Ειρήνης σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Αρβανιτάκη, βουνό δεν ξέρω αλλά κάποιος λόφος μετακινήθηκε σίγουρα. Το έργο αυτό του Αριστοφάνη παρουσιάστηκε στα Μεγάλα Διονύσια το 421πΧ κι έχει ως θέμα του τον Πελοποννησιακό πόλεμο και το πώς θα δοθεί ένα τέλος σ' αυτόν. Αξίζει ιδιαιτέρως να σημειωθεί πως το 421 ο πόλεμος μαίνονταν ακόμη και το οριστικό τέλος του επήλθε 17 ολόκληρα χρόνια μετά. Το θέατρο, δηλαδή, όσο πολιτικό κι αν είναι δεν αλλάζει τα μυαλά των κυβερνώντων – ούτε τότε, ούτε τώρα.
Πρωταγωνιστής του έργου ο Τρυγαίος ο αμπελουργός που μην αντέχοντας άλλο τα δεινά του πολέμου αποφασίζει να ζητήσει από τον Δία να σταματήσει ο πόλεμος. Μ' ένα ιπτάμενο σκαθάρι πετάει στους αιθέρες κι εκεί συναντά τον Ερμή τελευταίο θεό που έχει απομείνει πια στον Όλυμπο και τον Πόλεμο που κρατάει πια την εξουσία στα χέρια του. Στόχος του Τρυγαίου να ελευθερωθεί η Ειρήνη.
Δεν θα πω το παρακάτω, όχι για να μην χαλάσω στο σασπένς – άλλωστε κι η παράσταση του Αρβανιτάκη δεν στοχεύει καθόλου στην δράση και στην εξέλιξη της πλοκής. Το έργο είναι μόνο η αφορμή – μόνο το πλαίσιο για να εκτυλιχθεί ένα θέαμα ιδιαίτερου εικαστικού ενδιαφέροντος. Ένα θέαμα που θα μπορούσε να έχει ως αφετηρία οποιοδήποτε έργο ή πρόσωπο ή ιστορία. Είναι μια παράσταση για την χαρά της παράστασης.
Το λιμπρέτο της παράστασης υπογράφει ο Δημοσθένης Παπαμάρκος. Καταρχήν, χαίρομαι πολύ που στον τόπο αυτό αρχίσαμε να εμπιστευόμαστε σιγά σιγά τους νέους δημιουργούς. Θεωρώ το λιμπρέτο του Παπαμάρκου ενδιαφέρον και ανανεωτικό. Εξαιρετική η μουσική του Νίκου Κυπουργού, εκπροσώπησε όλα τα είδη στην παράσταση και ναι, το γράφω και το εννοώ πως ήταν μια παράσταση μιούζικαλ, που όμως δεν καταντούσε αυτό βαρετό – όπως συμβαίνει σε αρκετές περιπτώσεις. Έχω μια επιφύλαξη μονάχα. Πιστεύω πως η πρόταση αυτή, γιατί η παράσταση αυτή προτείνει μια διαφορετική εκδοχή της κωμωδίας, μια ποιητική-μελωδική εκδοχή της, δεν επέτρεψε στο σύνολο του κοινού να παρακολουθήσει την ιστορία. Στην παράσταση υπάρχει ορχήστρα επί σκηνής που φυσικά προσδίδει πολλά στην παράσταση, υπό την μουσική διεύθυνση του Νίκου Λάαρη.
Επιπλέον, θεωρώ πως κάποια σημεία ήταν πολύ χαλαρά συνδεδεμένα με τον κορμό του έργου, όπως για παράδειγμα το σημείο με την αναφορά στους μουσουργούς που γίνανε αστέρια. Γλυκιά στιγμή, συγκινητική, ωστόσο δραματουργικά μετέωρη. Ο σκηνοθέτης Κ. Αρβανιτάκης δημιούργησε μια παράσταση που απέχει παρασάγγας από όσα συνήθως βλέπουμε στις καλοκαιρινές περιοδείες. Οδήγησε την υποκριτική στο δρόμο του μελοδράματος, με την κυριολεκτική όμως έννοια του όρου μέλος + δράμα, γιατί στο κάτω κάτω αυτό ήταν η παράσταση που παρακολουθήσαμε, και έπαιξε με πολύ θεατρικό τρόπο με τα σχήματα και τις εικόνες. Σ' αυτό, βέβαια, έπαιξε ρόλο και η Ελένη Μανωλοπούλου με τα εντυπωσιακά κοστούμια και την ενιαία αισθητική γραμμή.
Άλλοτε λιτά, άλλοτε grande σε εξαιρετική ισορροπία και με ένα λευκό απελευθερωτικό μακριά από τα αριστοφανικά ιλουστρασιόν , πολύ ταιριαστό στην δεδομένη παράσταση.
Στον ρόλο του Τρυγαίου ο Τζίμης Πανούσης, στα όρια ανάμεσα στην persona του και στον ηθοποιό που είναι καλός και δεν χρειάζεται να δείξει ότι παίζει. Ήταν ό,τι έπρεπε για να στηρίξει την μεταθεατρικότητα και την υπερβολή του εγχειρήματος.
Από τους υπόλοιπους ηθοποιούς ξεχώρισε ο Τάσης Χριστογιαννόπουλος στον ρόλο του Ερμή που δεν ήθελες να πάρεις τα μάτια σου από πάνω του, ο Αιμιλιανός Σταματάκης στον ρόλο του Πολέμου μ' ένα εκπληκτικό solo, και ο Θωμάς Βελισσάρης ως οπλοπώλης – sui generis.
Εν συνόλω, πρόκειται για μια παράσταση για μάλλον διαβασμένους θεατές, καθώς δημιουργεί δεσμούς με πολλά παράλληλα κείμενα, γεγονότα και ανθρώπους. Από τους
Όρνιθες του Κουν μέχρι τον Βάγκνερ, την Eurovision κ.ά.
Έπαιζε σε πολλά επίπεδα η παράσταση και το χιούμορ της ήταν αλλιώτικο από το σύνηθες – γι' αυτό και πιο ευφυές ή πιο κρυφό. Στα υπέρ της παράστασης το ότι δεν εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο την τρέχουσα επικαιρότητα και την μόδα – όπως θα έκανε μια επιθεωρησιακή παράσταση. Δεν έβαλε τον Τρυγαίο να πετά με ροζ φλαμίνγκο. Αντίθετα, δημιουργήθηκε ένας πέρα απ' τον χρόνο κι απ' το κείμενο κόσμος. Εξαιρετικό ως σύλληψη το τέλος της παράστασης.
Υγ. αγαπητοί συνθεατές, είναι εξαιρετικά άσχημο να αποχωρούμε την ώρα που οι ηθοποιοί υποκλίνονται. Πέντε λεπτά μποτιλιαρίσματος και καθυστέρησης το αξίζουν.
