HomeΘέματα4 Ἰουλίου 1934, Μαρία Κιουρί.

4 Ἰουλίου 1934, Μαρία Κιουρί.

Στίς 7 Νοεμβρίου τοῦ 1867 γεννήθηκε στή Βαρσοβία τό πέμπτο παιδί μιᾶς εὐκατάστατης οἰκογένειας. Ὁ πατέρας της, Βουαντίσουαφ Σκουοντόφσκι (Władysław Skłodowski), ἦταν καθηγητής φυσικῆς καί μαθηματικῶν καί ὑποδιευθυντής σέ Λύκειο θηλέων τῆς Βαρσοβίας ἐνῶ ἡ μητέρα της, Μαρία, ἡ ὁποία ἀνῆκε σέ ἀριστοκρατική οἰκογένεια χωρίς ὅμως οἰκονομική ἄνεση, ἦταν καθηγήτρια σέ σχολή τῆς ἴδιας πόλης.


Ἡ νεαρή Μαρία ξεχώρισε ἀπό πολύ νωρίς λόγῳ τῆς εὐφυΐας καί τῆς ἐξαιρετικῆς μνήμης της. Ἐρχόταν πρώτη στά περισσότερα μαθήματα καί ἀποφοίτησε ἀπό τό σχολεῖο σέ ἡλικία μόλις 15 ἐτῶν. Γνωρίζοντας πώς στήν Πολωνία ἀπαγορευόταν στίς γυναῖκες νά φοιτοῦν σέ πανεπιστήμια, συμφώνησε μέ τήν ἐξίσου φιλομαθή ἀδελφή της Μπρόνια νά δουλέψει ὥστε νά πληρώσει τά δίδακτρά της σέ κάποια ἄλλη χώρα. Σέ ἀντάλλαγμα, ἡ Μπρόνια θά πλήρωνε ἀργότερα γιά τίς σπουδές τῆς Μαρίας.


Τό σχέδιο τῶν δύο ἀδελφῶν ἦταν ἐπιτυχές. Ἡ Μαρία δούλεψε ὡς γκουβερνάντα ἐπί μία πενταετία. Μετά τήν ἀποφοίτηση τῆς Μπρόνια ἀπό τό πανεπιστήμιο τῆς Σορβόννης, σειρά εἶχε ἡ Μαρία. Ξεκίνησε τίς σπουδές στό Παρίσι τό 1891, ὁπότε καί υἱοθέτησε τό ὄνομα Μαρί, ὥστε νά προσαρμοστεῖ καλύτερα. Τά φοιτητικά της χρόνια ἦσαν ἀσκητικά: τρεφόταν μόνο μέ τσάι, ψωμί καί βούτυρο, ζῶντας λιτά σέ μία στενόχωρη σοφίτα. Στά αὐτοβιογραφικά της σημειώματα ἀναφέρει πώς φοροῦσε ὅ,τι ροῦχο ὑπῆρχε στήν κατοχή της γιά νά ἀντιμετωπίσει τούς χειμῶνες. Τά μαθήματα διδάσκονταν στά γαλλικά, ἔτσι ἔμαθε τή νέα γλῶσσα ἄμεσα, γιά νά ἀνταπεξέλθει στίς ἀπαιτήσεις τοῦ πανεπιστημίου. Ἡ Μαρία παρακολουθοῦσε διαλέξεις τή μέρα καί τά ἀπογεύματα παρέδιδε μαθήματα ἔναντι πενιχρῆς ἀμοιβῆς. Πῆρε πτυχίο Φυσικῆς τό 1893 καί ἄρχισε νά δουλεύει στό ἐργαστήριο τοῦ ἐφευρέτη καί μετέπειτα Νομπελίστα Γκαμπριέλ Λίπμαν. Xάρη σέ μία ὑποτροφία κατάφερε νά πάρει πτυχίο Μαθηματικῶν ἕναν χρόνο μετά.


Ἐργαζόταν πάνω στίς μαγνητικές ἰδιότητες τοῦ χάλυβα ὅταν γνώρισε τόν καθηγητή Φυσικῆς καί Χημείας Πιέρ Κιουρί. Ἡ γνωριμία τους προέκυψε ἀπό τήν ἀνάγκη τῆς Μαρί γιά περισσότερο ἐργαστηριακό χῶρο, τόν ὁποῖο ὁ Πιέρ μπόρεσε νά τῆς παράσχει. Τό ζευγάρι παντρεύτηκε τόν Ἰούλιο τοῦ 1895. Ἀγνωστικιστές καί οἱ δύο, ἀπέφυγαν τή συμβατική θρησκευτική τελετή. Τό φόρεμα πού φοροῦσε ἡ Μαρία στόν γάμο της, σκοῦρο μπλέ ἀντί τοῦ συνηθισμένου λευκοῦ, θά τή συνόδευε τά ἑπόμενα χρόνια στό ἐργαστήριό της. Γιόρτασαν τόν μῆνα τοῦ μέλιτος πραγματοποιῶντας τόν γύρο τῆς Γαλλίας μέ ποδήλατα.


Ὁ φυσικός Ἁνρί Μπεκερέλ τό 1896 παρατήρησε ὅτι στό σκοτάδι οἱ ἑνώσεις οὐρανίου ἐκπέμπουν ἀκτῖνες. Ἡ Κιουρί ἀποφάσισε νά ἀσχοληθεῖ μέ τό φαινόμενο τῆς ἀκτινοβολίας πού εἶχε ἀνακαλύψει ὁ Μπεκερέλ. Στή διατριβή της τή βοήθησε κι ὁ Πιέρ, πού παράτησε τήν δική του μελέτη καί συνεργάστηκε μέ τήν Μαρία. Μαζί πῆγαν τήν ἀνακάλυψη τοῦ Μπεκερέλ ἕνα βῆμα παραπέρα. Ἡ Μαρία ὑπέθεσε ὅτι οἱ ἀκτῖνες παραμένουν σταθερές ἄσχετα ἀπό τήν κατάσταση ἤ τό σχῆμα τοῦ οὐρανίου. Οἱ ἀκτῖνες, φαντάστηκε, ἦσαν ἀποτέλεσμα τῆς ἀτομικῆς δομῆς τοῦ χημικοῦ στοιχείου. Ἡ ἰδέα ἦταν ἀρκετά πρωτοποριακή στόν τομέα τῆς ἀτομικῆς φυσικῆς καί ἡ Κιουρί ἐκείνη τήν περίοδο ξεκίνησε νά χρησιμοποιεῖ τή λέξη ραδιενέργεια γιά νά περιγράψει τό νέο αὐτό φαινόμενο. Τό 1898 μαζί μέ τόν Πιέρ ἀπομόνωσαν μιά οὐσία πού ἐξέπεμπε 300 φορές περισσότερη ἀκτινοβολία ἀπό ὅτι τό οὐράνιο. Ὀνόμασαν τό νέο στοιχεῖο πολώνιο, πρός τιμήν τῆς γενέτειρας τῆς Μαρίας Κιουρί. Λίγους μῆνες ἀργότερα ἀνακάλυψαν ἕνα ἀκόμη χημικό στοιχεῖο, το οποίο ὀνόμασαν ράδιο. Τἀ ἑπόμενα χρόνια τό ζευγάρι ἀφιερώθηκε ὁλοκληρωτικά στήν ἀπομόνωση μιᾶς σημαντικῆς ποσότητας τοῦ νέου στοιχείου, ἱκανῆς νά ἀποδείξει στήν Γαλλική Ἀκαδημία τήν ἁπτή ὕπαρξή του. Τό 1902 τό ζευγάρι ἀνακοίνωσε ὅτι εἶχε παραγάγει ἕνα δέκατο γραμμαρίου καθαρό ράδιο, ἀποδεικνύοντας τήν ὕπαρξή του ὡς ἕνα μοναδικό χημικό στοιχεῖο. Τό 1903 ἡ Μαρία καί ὁ Πιέρ μοιράστηκαν τό Νόμπελ Φυσικῆς μαζί μέ τόν Μπεκερέλ γιά τή μελέτη τους στό φαινόμενο τῆς ἀκτινοβολίας καί τῆς ραδιενέργειας.


Τό 1906 ὁ Πιέρ Κιουρί ἔχασε τή ζωή του μέ τραγικό τρόπο. Περνῶντας ἀπρόσεκτα ἕναν δρόμο τοῦ Παρισιοῦ, συγκρούστηκε μέ ἕνα κάρο πού τό ἔσερναν ἄλογα καί πέθανε ἀκαριαῖα. Μέ τή Μαρία εἶχαν ἀποκτήσει δύο κόρες. Ἡ Κιουρί κλονίστηκε βαθύτατα ἀπό τόν ἄδικο χαμό τοῦ συζύγου της. Δέν σταμάτησε οὔτε στιγμή νά ἀσχολεῖται μέ τό ἐπιστημονικό της ἔργο. Τό 1908 ἔγινε ἡ πρώτη καθηγήτρια στό Πανεπιστήμιο τῆς Σορβόνης, ἐνῶ τρία χρόνια ἀργότερα κέρδισε τό Νόμπελ Χημείας. Κατά τήν παραλαβή τοῦ βραβείου δέν παρέλειψε νά ἀναφέρει τόν ἀγαπημένο της σύζυγο καί τήν ὁμαδική δουλειά πού ἔκαναν γιά τήν ἀπομόνωση τῶν δύο στοιχείων.

Τό 1914 ξέσπασε ὁ Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος καί ἀμέσως ἡ Κιουρί θέλησε νά βοηθήσει μέ κάθε τρόπο. Μέ τά χρήματα πού εἶχε κερδίσει ἀπό τήν κατάκτηση τῶν Νόμπελ ἐνίσχυσε τόν στρατό τῆς Γαλλίας μέ 20 κινητές καί 200 σταθερές μονάδες γιά ἀκτινογραφίες.

Ἡ πολύχρονη καί ἀποκλειστική ἐνασχόληση τοῦ ζεύγους μέ τή ραδιενέργεια χωρίς κανένα μέτρο προστασίας, ἀφοῦ τήν ἐποχή ἐκείνη δέν γνώριζαν τίς βλαβερές συνέπειες τῆς ἔκθεσης σ' αὐτήν, προκάλεσε σοβαρές βλάβες στήν ὑγεία τοῦ ζεύγους. Πρίν τόν θάνατό του, ὁ Πιέρ κινοῦταν μέ δυσκολία καί ἔφερε σωματικά ἐγκαύματα. Πολύ σύντομα ἡ Μαρία ἄρχισε νά χάνει τήν ὅραση καί τήν ἀκοή της, ὥσπου σέ ἡλικία μόλις 66 ἐτῶν πέθανε ἀπό ἀπλαστική ἀναιμία. Τήν ἡμέρα ἐκείνη τό ἡμερολόγιο ἔγραφε 4 Ἰουλίου 1934. Tά τετράδιά της παραμένουν σήμερα τόσο ραδιενεργά, πού φυλάσσονται σέ προθῆκες ἀπό μόλυβδο.

Μερικές ἀπό τίς πρωτιές τῆς Μαρίας Κιουρί:

-Ἦταν ἡ πρώτη γυναίκα ἐπιστήμονας πού πῆρε 2 φορές τό βραβεῖο Νόμπελ. Μέχρι σήμερα ἡ Μαρία Κιουρί, μαζί μέ τόν χημικό Λάινους Πώλινγκ, παραμένει ὁ μόνος ἄνθρωπος μέ Νόμπελ σέ δύο διαφορετικές ἐπιστῆμες.

-Ὑπῆρξε ἡ πρώτη Εὐρωπαία ἡ ὁποία πραγματοποίησε διδακτορική διατριβή στίς θετικές ἐπιστῆμες.

-Ἐπίσης ἦταν ἡ πρώτη γυναίκα πού ἔγινε καθηγήτρια στό πανεπιστήμιο τῆς Σορβόννης.

-Ἀκόμα, ἦταν ἡ πρώτη μητέρα βραβευμένη μέ Νόμπελ πού καί ἡ κόρης της ἔλαβε τό ἴδιο βραβεῖο. Ἡ μεγαλύτερη κόρη της, ἡ Ἰρέν Ζολιό-Κιουρί, τιμήθηκε μέ τό Νόμπελ Χημείας τό 1935.

Related stories

Τι να δείτε την 6η μέρα στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης

Γράφει η Φανή Εμμανουήλ ΑΓΑΠΟΥΣΕ ΤΑ ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ / SHE...

Οι ταινίες που θα δούμε αυτή την εβδομάδα στις κινηματογραφικές αίθουσες

Γράφει ο Λάζαρος Γεροφώτης Έξι νέες ταινίες έρχονται στις αίθουσες...

Η… σπηλιά στον Εύοσμο που κάνει πεντανόστιμα burger, ναι καλά διάβασες

Ο Jokerman έκανε θεαματική είσοδο στον Εύοσμο πριν 6...

Θεσσαλονίκη: Λουκέτο σε κλαμπ που σέρβιρε αλκοόλ σε ανήλικους βάζει ο Δήμος

«Λουκέτο» στο κλαμπ που σέρβιρε αλκοόλ σε ανήλικους και...