Γράφει ο Τάσος Γέροντας
Σαν σήμερα, 10 Οκτωβρίου, το 1731 γεννήθηκε στη Νίκαια της Γαλλίας ο Χένρυ Κάβεντις, Βρετανός επιστήμονας, ο οποίος διακρίθηκε για τη συνεισφορά του στη φυσική και στη χημεία.
Γόνος πλούσιας και αριστοκρατικής οικογένειας, ο Κάβεντις σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Καίμπριτζ, χωρίς όμως να πάρει ποτέ του πτυχίο.
Σιωπηλός και μοναχικός, θεωρήθηκε κάπως εκκεντρικός και ποτέ δεν σχημάτισε προσωπικές σχέσεις έξω από την οικογένειά του. Οι διηγήσεις για την προσωπικότητά του οδήγησαν κάποιους σύγχρονους μελετητές, όπως τον Όλιβερ Σακς, να υποθέσουν πως είχε το Σύνδρομο του Άσπεργκερ, ίσως όμως να ήταν απλώς πολύ ντροπαλός.
Εξαιτίας της συστολής του δεν δημοσίευσε πολλές από τις εργασίες του, με αποτέλεσμα να βρεθούν τυχαία μετά τον θάνατό του από τον Τζέημς Κλαρκ Μάξγουελ: για ορισμένες ανακαλύψεις του άλλοι είχαν οικειοποιηθεί τα εύσημα χωρίς καμία διαμαρτυρία εκ μέρους του. Παρ΄ όλα αυτά, το μέρος του ευρύτατου έργου του που είχε γίνει γνωστό, τον είχε καταστήσει ήδη κατά τη διάρκεια της διακριτικής ζωής του έναν πολύ σημαντικό επιστήμονα, ο οποίος έχαιρε μεγάλης εκτίμησης όχι μόνο στους επιστημονικούς κύκλους της Αγγλίας αλλά και στο εξωτερικό.
Στον Κάβεντις οφείλουμε τις πρώτες συστηματικές μελέτες και ανακαλύψεις γύρω από τα αέρια – όπως το υδρογόνο, το οποίο ονόμαζε «εύφλεκτο αέρα», ή το διοξείδιο του άνθρακα, το οποίο αποκαλούσε «σταθερό αέρα», καθώς και τις αντιδράσεις τους. Μελέτησε επίσης τη σύσταση του νερού και του νιτρικού οξέος. Ήταν ο πρώτος που υπολόγισε – με εντυπωσιακή ακρίβεια – τη σύσταση της ατμόσφαιρας και τη μέση πυκνότητα της Γης. Ειδικά οι πάμπολλες ανακαλύψεις του για τον ηλεκτρισμό ήσαν άγνωστες, μέχρι που συλλέχθηκαν και εκδόθηκαν από τον Μάξγουελ το 1879, πολύ μετά την πίστωσή τους σε άλλους επιστήμονες. Ανάμεσά τους ήσαν οι ακόλουθες:
Η έννοια του ηλεκτροστατικού δυναμικού, που την αποκαλούσε «βαθμό ηλεκτρίσεως» (degree of electrification).
Μία πρώτη μονάδα χωρητικότητας, αυτή που έχει μία σφαίρα διαμέτρου μιας ίντσας.
Η σχέση για τη χωρητικότητα ενός επίπεδου πυκνωτή.
Η έννοια της διηλεκτρικής σταθεράς ενός υλικού.
Η σχέση ανάμεσα στο ηλεκτρικό δυναμικό και στο ηλεκτρικό ρεύμα, ο σημερινός «Νόμος του Ωμ» (1781).
Νόμοι για την κατανομή του ρεύματος σε παράλληλα κυκλώματα (γέφυρες Wheatstone).
Ο νόμος αντίστροφου τετραγώνου για την εξάρτηση της ηλεκτροστατικής δύναμης από την απόσταση (ο σημερινός «Νόμος τοῦ Coulomb»).
Ζούσε σε σχεδόν απόλυτη απομόνωση και λέγεται ότι είχε κατασκευάσει μία ειδική πίσω πόρτα στο σπίτι του, ώστε να μην είναι υποχρεωμένος να συναντά την οικονόμο του. Επικοινωνούσε με τους υπηρέτες του κυρίως με σημειώματα – καθημερινά άφηνε την παραγγελία για το βραδινό φαγητό του στο τραπεζάκι του χωλ. Απέφευγε πάση θυσία όχι μόνο τη συναναστροφή αλλά και τη θέα των γυναικών: τα θηλυκά μέλη του υπηρετικού προσωπικού είχαν σαφείς οδηγίες να μην παρουσιάζονται μπροστά του επί ποινή απόλυσης. Οι μόνες συναντήσεις που δεν έχανε ποτέ ήσαν τα δείπνα που διοργάνωνε κάθε Πέμπτη η Βασιλική Εταιρεία, της οποίας ήταν μέλος. Αν και όλοι οι επιστήμονες συνδαιτυμόνες του αναζητούσαν απεγνωσμένα τη γνώμη του, εκείνος σπανίως άνοιγε το στόμα του για να μιλήσει. Όσοι τον γνώριζαν, έλεγαν ότι ως τον θάνατό του είχε ξεστομίσει λιγότερες λέξεις απ΄ όσες ένα τετράχρονο παιδί στη σύντομη ζωή του.
Πέθανε στις 24 Φεβρουαρίου 1810 στο Λονδίνο.
—