Η νέα ταινία του
Παναγιώτη Κουντουρά θα πραγματοποιήσει την επίσημη πρεμιέρα της στο 20ο Διεθνές
Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας «Νύχτες Πρεμιέρας». Η ταινία συμμετέχει στο
διαγωνιστικό πρόγραμμα ελληνικών ταινιών μικρού μήκους και είναι μια δημιουργία
φοιτητών της Σχολής Κινηματογράφου του Α.Π.Θ.
Ο Σκηνοθέτης μας λέει λίγα λόγια για την ταινία.
Πως αποφασίσατε να χειριστείτε ένα τέτοιο θέμα, πως
προέκυψε η ιδέα;
Υπάρχει η γνώριμη
πραγματικότητα που θέλει τους έλληνες σκηνοθέτες να είναι ταυτόχρονα και
σεναριογράφοι της ταινίας τους. Πολλές φορές από επιλογή, άλλες από ανάγκη.
Στην περίπτωση της ταινίας μας, το «Ξύλινο Κουτί» έφτασε ένα φοιτητικό μεσημέρι
στα χέρια μου. Στα πλαίσια του τελευταίου εργαστηριακού μαθήματος στο Τμήμα
Κινηματογράφου του Α.Π.Θ, τα σενάρια του προηγούμενου εξαμήνου καλούνταν να
γίνουν πραγματικότητα από τις ομάδες παραγωγής. Η αγαπημένη μου συμφοιτήτρια
και φίλη Ειρήνη Λαμπίρη , μου ζήτησε να αναλάβω τη σκηνοθεσία στο σενάριο της.
Βρέθηκα στις σελίδες αντιμέτωπος με ένα θέμα λεπτό, ευαίσθητο, γεμάτο
συναισθήματα.
Ψυχολογική βία και
ήρωες της διπλανής πόρτας. Ο τρόπος με τον οποίο σεβάστηκε τη διαφορετικότητα,
συγκινητικός. Μακριά από σεξιστικές παγίδες και προκλήσεις στα πλαίσια ενός
φθηνού και χιλιοειπωμένου εντυπωσιασμού. Το κέντρο βάρους είναι η σχέση ανάμεσα
σε δύο αδέρφια, η δύναμη της μνήμης, ο μικρόκοσμος της ελληνικής οικογένειας.
Χαρακτήρες που παλεύουν με το παρελθόν προκειμένου να χτίσουν το μέλλον. Ένα
φινάλε που σφραγίζει συμβολικά την κάθαρση.
Το σενάριο από μόνο
του φανέρωνε το ύφος, την αφηγηματική απλότητα, την αισθητική φόρμα και μια
αυστηρή λιτότητα ως προς τη χρήση της κινηματογραφικής γλώσσας. Οι χαρακτήρες
ήταν η ψυχή. Πρωταγωνιστές έτοιμοι να εκραγούν μέσα σε ένα νωχελικό σύμπαν σχέσεων
και αντιθέσεων. Ναι, ήταν ασφαλώς η απάντηση στην Ειρήνη. Ένα ναι γρήγορο,
αβίαστο, σε ένα project που δεν έβλεπα την ώρα να απεγκλωβιστεί από τις σελίδες
του σεναρίου.
Οι τρεις βασικοί χαρακτήρες έχουν όλοι να αντιμετωπίσουν
πολύ πολύπλοκες ψυχολογικές συνθήκες και μεταβάσεις, ήταν δύσκολο να
αναπτυχθούν, και αν ναι, ποιος χαρακτήρας αποτέλεσε την μεγαλύτερη πρόκληση;
Ο κάθε ένας από τους
χαρακτήρες βιώνει τον δικό του εσωτερικό γολγοθά. Τα «θέλω» συγκρούονται με τα
«πρέπει» και οι παρωπίδες χτίζουν ισχυρά τείχη. Το τηλέφωνο χτυπάει στο
πατρικό και η είδηση του ατυχήματος
φτάνει στο αυτί της μητέρας. Ο Βασίλης την κοιτάζει περίεργα όταν εκείνη απαντά
«Κάνετε λάθος, ο γιός μου είναι εδώ». Η σπίθα σύντομα θα δώσει τη θέση της στη
φλόγα και τα τόξα που συνδέουν τους ήρωες θα ενεργοποιηθούν. Πώς γεφυρώνεται η
απόσταση ανάμεσα στα δύο αδέρφια;
Η μητέρα αυταρχικά
αντιστέκεται στην αποδοχή του Κωνσταντίνου. Ο Βασίλης σταδιακά ωριμάζει.
Επικαλείται το παρελθόν και ανατρέχει στο συναίσθημα. Το κουτί ανοίγει. Η ανάμνηση
εκείνου ξεπηδάει. Αποφασίζει να κάνει το μεγάλο βήμα και αντιτάσσεται στο
τείχος της μητέρας. Αντικρίζει την Ντίνα, μοιάζει διαφορετικός. Επιθυμεί να
γνωρίσει τον αδερφό του από την αρχή.
Μεγαλύτερη πρόκληση
αποτέλεσε από υποκριτικής πλευράς ο ρόλος της Ντίνας. Η λατρεμένη μου Νικόλ
αποδέχθηκε την πρόταση, υποβάλλοντας τον εαυτό της σε μια διαδικασία άγνωστη.
Τα βιώματα το εφόδιο της. Χτίσαμε το ρόλο δουλεύοντας ατέλειωτες ώρες. Η Ντίνα
έκρυβε πολλούς κινδύνους δραματουργικά. Η Νικόλ δεν ήταν ηθοποιός όμως αυτό
ήταν και το δυνατό της σημείο. Άμεση, αυθεντική, ένας στρατιώτης στο γύρισμα
που συγκινεί με την ευγένεια και τον επαγγελματισμό της.
Η ιστορία ολοκληρώνεται, αφήνοντας ένα ερωτηματικό για
τον ρόλο της μάνας. Πως ολοκληρώνεται η ιστορία στο μυαλό σας; Θα βρεθεί ειρήνη
εντός της οικογένειας κάποτε;
Ο ρόλος της μάνας
και μια συνεργασία «σχολείο» με την κυρία Δημοπούλου. Μεγάλη ευτυχία το να
βρίσκεται κοντά μας και σκηνοθετική εμπειρία ταυτόχρονα. Πράγματι, γύρω από τη
μάνα υπάρχει ένα ανοιχτό μέτωπο γεμάτο από πιθανές εκβάσεις. Η κατάληξη αυτή
ήταν προσωπική μου επιλογή και η μόνη ουσιαστική μου παρέμβαση στο σενάριο. Η
γραφή της Ειρήνης Λαμπίρη κορυφώνει τον χαρακτήρα της μητέρας. Την οδηγεί στο
νοσοκομείο και στο επόμενο βήμα. Έδινε ξεκάθαρα στον θεατή την ολοκλήρωση του
ρόλου.
Στην ταινία επιλέγω
την τιμωρία της μοναξιάς. Η στατική κατάσταση και η ψυχική φθορά της μητέρας
είχε κεντρίσει το ενδιαφέρον μου από την πρώτη της εμφάνιση στο σενάριο. Οι
σκηνές του τραπεζιού της κουζίνας λειτουργούν ως μοτίβο και σύμβολο
πατριαρχικής οικογένειας ταυτόχρονα. Εκείνη προκάλεσε την τελική έκβαση.
Πληρώνει το τίμημα του απόλυτου κενού. Της μητρικής απώλειας. Τα παιδιά της
όμως είναι ακόμα εκεί.
Αν θα βρεθεί ειρήνη;
Κάθε οικογένεια μπορεί να έχει πολλές ομοιότητες ως προς το DNA. Όμως η κάθε οντότητα αυτόματα συνθέτει και
ένα διαφορετικό χαρακτήρα. Ήρωες που συνυπάρχουν στα στενά όρια ενός σπιτιού.
Τα όρια ανάμεσα στην ισορροπία και την απόλυτη έκρηξη είναι τόσο ευαίσθητα. Η
ειρήνη είναι απλά μια μάσκα προστασίας απέναντι στη σύγκρουση. Συνεπώς, κατά
την προσωπική μου άποψη όχι. Δε θα βρεθεί η ειρήνη. Δεν την κατακτάς. Απλά την
επιζητείς γνωρίζοντας πως ακροβατεί σε εφήμερες διαστάσεις.
Πως είναι να κάνεις τα πρώτα σου κινηματογραφικά βήματα
στην Ελλάδα του 2014;
Εμπειρία
συναρπαστική και δεν το αναφέρω με ειρωνική διάθεση. Νιώθω τυχερός που είμαι
φοιτητής της Σχολής Κινηματογράφου. Τι συμβαίνει λίγο πριν το τέλος αυτού του
κεφαλαίου; Κρίση αξιών, κρίση οικονομική, κρίση πνευματική. Τα εμπόδια γνωστά
μέσα στη φασιστική διστοπία που βρίσκεται γύρω μας. Η έννοια του budgetμπορεί στη γενιά μας να καταργείται όμως κανένας δε μπορεί να σβήσει τα
όνειρά μας. Η ανάγκη του να δημιουργήσουμε, να αφηγηθούμε ιστορίες, να
αποτυπώσουμε πτυχές του κόσμου μέσα από μια κάμερα. Δεν μου είναι γοητευτικό το
να συγκρούομαι με τη ματαιοδοξία ανθρώπων που ποτέ δε θα με καταλάβουν. Όμως
αυτό με πεισμώνει, δίνει τροφή στα δικά μας «θέλω» και έτσι η νέα γενιά
κινηματογραφιστών υπερνικά όλα τα εμπόδια. Βάζει τα γυαλιά σε φορείς και
ανθρώπους που σκοτώνουν όνειρα. Η νέα γενιά έχει εξωστρέφεια, σπιρτάδα και
δημιουργεί ασταμάτητα στην Ελλάδα του 2014. Η απάντηση προς όλους τους
επικριτές; Η ελληνική κινηματογραφική παρουσία στο εξωτερικό. Δείγματα γραφής που διακρίνονται, βραβεύονται
και μέσα από την αυστηρή τους απλότητα εστιάζουν σε απογυμνωμένες από το
«φαίνεσθαι» ιστορίες. Δεν είναι υγιές όλο αυτό που συμβαίνει στην εγχώρια
βιομηχανία, τα ξένα πρότυπα παραγωγής είναι μακρινό όνειρο. Όμως μετά από όλη
αυτή τη δοκιμασία, πιστεύω ακράδαντα πως θα είμαστε ένα μεγάλο βήμα μπροστά.
Πιο έτοιμοι, πιο δυναμικοί. Και αυτή η πολυμήχανη διαχείριση της
κινηματογραφικής διαδικασίας αρχίζει να
γίνεται ήδη σεβαστή στους φεστιβαλικούς κύκλους του εξωτερικού.
