Γράφει ο Τάσος Γέροντας
Ο Gordon Meredith Lightfoot γεννήθηκε στις 17 Νοεμβρίου του 1938 στην Ορίλλια, μια μικρή πόλη 30.000 κατοίκων στην πολιτεία Οντάριο του Καναδά. Η μητέρα του, αναγνωρίζοντας από νωρίς το ταλέντο του στη μουσική, τον ενθάρρυνε να ασχοληθεί ουσιαστικά μ’ αυτήν. Και όντως, στα πέντε του έδωσε την πρώτη του δημόσια ερμηνεία ενώ στα δέκα του ηχογράφησε τον πρώτο του δίσκο, με την αδελφή του να τον συνοδεύει με το πιάνο. Στα δώδεκα άρχισε μαθήματα πιάνου, καθώς και φωνητικής.
Το 1958 πήγε στο Λος Άντζελες, όπου ξεκίνησε να παρακολουθεί μαθήματα σύνθεσης και ενορχήστρωσης τζαζ. Το 1960, μη μπορώντας να ξεπεράσει τη νοσταλγία του για την πατρίδα του, επέστρεψε στο Τορόντο. Από τότε ζούσε μονίμως στον Καναδά. Τότε ήταν που άρχισε μαθήματα κιθάρας, την οποία δεν θα παρατούσε ποτέ πια, αλλά και η οποία χαρακτηρίζει τον ήχο του. Το 1964 είναι σημαντική χρονιά για τη σταδιοδρομία του. Τότε γνωρίζει τον ήχο του Bob Dylan. Ενθουσιάζεται! Διαπιστώνει πως αυτή είναι η μουσική που τον εκφράζει. Πολλές φορές στα κατοπινά χρόνια θα δηλώσει πόσο σημαντική επίδραση άσκησε πάνω του ο Dylan. Αλλά και ο Dylan με τη σειρά του θα δηλώσει πως κάθε φορά που ακούει ένα τραγούδι του Lightfoot, εύχεται να μην τελειώσει ποτέ! Τώρα ο Lightfoot ασχολείται πια συστηματικά με τη φολκ.
Έχοντας βρει τον δρόμο του, οι συνθέσεις του είναι πιο μεστές, πιο σίγουρες. Οι γνωστοί Peter, Paul and Mary θα ηχογραφήσουν δύο τραγούδια του, τα Early morning rain και For lovin’ me και με το δεύτερο εξ αυτών ανέβηκαν στο Top 20 των ΗΠΑ. Η φήμη του Lightfoot βγαίνει από τον Καναδά. Τραγούδια του ερμηνεύουν ο Elvis, ο Marty Robbins, η Judy Collins.
Το 1967 κυκλοφορεί ο πρώτος του μεγάλος δίσκος με τίτλο Lightfoot! (Προσοχή στο θαυμαστικό). Η επιτυχία στον Καναδά ήταν απρόσμενη! Την ίδια χρονιά κυκλοφορεί και το δεύτερο άλμπουμ του, το The way I feel και το 1968 το Did she mention my name. Το ομώνυμο τραγούδι είναι από τα αγαπημένα μου.
Προσέξτε τους στίχους, πόσο γλυκόπικρα, με πόση καλά κρυμμένη αγωνία ρωτά παρεμπιπτόντως αν τον θυμάται, αν τον ανέφερε μια παλιά του αγάπη!
Η επιτυχία του συνεχίζεται. Οι εμφανίσεις του σε Καναδά και ΗΠΑ σημειώνουν μεγάλη επιτυχία. Ο ίδιος γράφει ασταμάτητα. Το τραγούδι του If you could read my mind, που κυκλοφόρησε το 1971 είναι αυτό που γνώρισε τις περισσότερες εκτελέσεις από άλλους. Το έχουν ερμηνεύσει μεταξύ άλλων και οι Johnny Cash (στον τελευταίο δίσκο που ηχογράφησε πριν τον θάνατό του), Petula Clark, Don McLean, Don Williams, Olivia Newton-John, Liza Minelli, Glen Campbell, Joe Dassin. Η διασκευή των Spotnicks ήταν το ανεπίσημο μουσικό θέμα των Ολυμπιακών Αγώνων του Τορόντο το 1972.
Το 1974 κυκλοφορεί η μεγαλύτερη επιτυχία του στα άλμπουμ, το Sundown. Το ομότιτλο τραγούδι φτάνει μέχρι την πρώτη θέση του αμερικανικού Top 20. Διαρκούσης της επιτυχίας του, αυτός δίνει συναυλίες και ετοιμάζει το υλικό για τον επόμενο δίσκο. Η τελειομανία του τον οδηγεί να εγκαταλείψει και να ακυρώσει την ηχογράφηση ενός live δίσκου μετά από πέντε ημέρες, επειδή έσπασε ένα νύχι του και αυτό ακουγόταν στο παίξιμο της κιθάρας!
Βρίσκεται στη φάση αυτή όταν στις 10 Νοεμβρίου του 1975 βυθίζεται το Edmund Fitzgerald καθώς έπλεε στη λίμνη Superior. Αυτό το φορτηγό πλοίο, μήκους 255 και πλάτους 23 μέτρων, μετέφερε σιδηρομετάλλευμα βάρους 26.000 τόνων όταν βρέθηκε στη μέση τρομερής καταιγίδας, με ανέμους που έφταναν τα 100 km/hr και κύματα που ξεπερνούσαν τα 5 μέτρα σε ύψος. Βυθίστηκε, παρασύροντας στον υγρό τάφο και τα 29 μέλη του πληρώματος. Συγκλονισμένος από το συμβάν ο Lightfoot, κλείστηκε σε ένα δωμάτιο για τρεις μέρες. Το μεσημέρι της τρίτης μέρας βγήκε έχοντας γράψει το τραγούδι The wreck of the Edmund Fitzgerald, πήγε στο στούντιο και το ηχογράφησε με την πρώτη. Για πολλά χρόνια επισκεπτόταν τους συγγενείς των νεκρών, όποτε το επέτρεπαν οι συναυλίες και οι ηχογραφήσεις του.
Το 1976 κυκλοφορεί το άλμπουμ Summertime dream, όπου περιλαμβάνεται και το The wreck of the Edmund Fitzgerald. Το τραγούδι ανεβαίνει μέχρι τη δεύτερη θέση στο αμερικάνικο chart και στην κορυφή του καναδέζικου. Το άλμπουμ γίνεται πλατινένιο. Η επιτυχία του είναι πια μόνιμη. Όπου πηγαίνει για συναυλίες, τα εισιτήρια εξαντλούνται. Το 1980 ανακηρύσσεται τραγουδιστής της δεκαετίας (του 1970) στον Καναδά. Το 1986 ήταν η πρώτη χρονιά στην εικοσάχρονη καριέρα του που δεν έδωσε καμία συναυλία, θέλοντας να αφοσιωθεί στο επικείμενο άλμπουμ του, East of midnight. Τελειώνοντας η δεκαετία του 1980, η εμπορική επιτυχία των δίσκων του πέφτει αισθητά. Οι συναυλίες του, εν τούτοις, συνεχίζονται με αμείωτη επιτυχία. Κατά τη δεκαετία του 1990 έδινε κατά μέσον όρο 50 συναυλίες κάθε χρόνο!
Η νέα χιλιετία επιφύλαξε στον Lightfoot μια έκπληξη. Δυσάρεστη, δυστυχώς. Τον Σεπτέμβριο του 2002, πριν από μία συναυλία στην πατρίδα του, τον έπιασαν φοβεροί πόνοι. Μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο, όπου χειρουργήθηκε για ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής. Παρέμεινε σε κώμα για έξι εβδομάδες και χειρουργήθηκε άλλες τέσσερις φορές. Τρεις μήνες μετά την εισαγωγή του, επέστρεψε στο σπίτι του για να συνεχίσει την ανάρρωση. Το 2003 χειρουργήθηκε ξανά, αλλά άρχισε πάλι να ασχολείται με τη μουσική. Το 2004 κυκλοφόρησε το άλμπουμ Harmony, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου είχε ηχογραφηθεί πριν αρρωστήσει. Στον δίσκο αυτό υπάρχει και το τραγούδι Couchiching, το οποίο μιλάει για την πατρίδα του Ορίλλια και τον διαρκή νόστο προς αυτήν.
Τον Ιούλιο εμφανίζεται για πρώτη φορά στη σκηνή, ερμηνεύοντας μόνος με την κιθάρα του ένα τραγούδι. Τον Νοέμβριο όμως επιστρέφει θριαμβευτικά στη σκηνή με δύο sold out συναυλίες στο Χάμιλτον του Οντάριο. Τον Σεπτέμβριο του 2006, κατά τη διάρκεια μιας συναυλίας, παθαίνει μίνι εγκεφαλικό, το οποίο του αχρήστεψε τον μέσο και τον παράμεσο του δεξιού του χεριού. Απτόητος, επέστρεψε στις εμφανίσεις χρησιμοποιώντας άλλον κιθαρίστα στα δύσκολα σημεία. Αλλά ήδη στις αρχές του 2007 όλα τα δάχτυλά του λειτουργούν και πάλι άψογα. Από τότε συνεχίζει τις ζωντανές εμφανίσεις, αλλά με πιο χαλαρούς ρυθμούς.
Ο Lightfoot είχε πει το 2016 ότι δεν σχεδίαζε να επιστρέψει στη σύνθεση τραγουδιών, καθώς είχε συμπεράνει ότι ήταν «ένα τόσο απομονωτικό πράγμα» γι’ αυτόν στην καριέρα του, επηρεάζοντας την οικογενειακή του ζωή. Ωστόσο, το 2020 ανακοίνωσε σχέδια για ένα νέο στούντιο άλμπουμ, για πρώτη φορά μετά από σχεδόν δύο δεκαετίες. Και όντως, στις 20 Μαρτίου 2020 κυκλοφόρησε το Solo, χωρίς τη συνοδεία άλλων μουσικών. Ήταν το 21ο στούντιο άλμπουμ του, που κυκλοφόρησε 53 χρόνια μετά το πρώτο του άλμπουμ.
Απτόητος, ακούραστος, συνεχίζει τις συναυλίες, παρά το γεγονός ότι ήδη είναι πάνω από 80 ετών. Για το 2022 προγραμματίζει 76 συναυλίες! Τα συνεχιζόμενα προβλήματα υγείας τον αναγκάζουν να ακυρώσει αρκετές από αυτές. Έπαιξε την τελευταία του συναυλία στις 30 Οκτωβρίου 2022, στο Γουίνιπεγκ της Μανιτόμπα.
Ο Lightfoot πέθανε από φυσικά αίτια στο Τορόντο την 1η Μαΐου 2023. Η Εκκλησία των Ναυτικών στο Ντιτρόιτ (ο «Maritime Sailors’ Cathedral» που αναφέρεται στο The Wreck of the Edmund Fitzgerald) τίμησε τον Lightfoot την επομένη του θανάτου του χτυπώντας την καμπάνα της συνολικά 30 φορές, 29 για κάθε ένα από τα μέλη του πληρώματος που έχασε το Edmund Fitzgerald και την τελευταία φορά για τον ίδιο τον Lightfoot.
Στην πολύχρονη καριέρα του, εκτός από πολλά μουσικά βραβεία, έχει τιμηθεί κατ’ εξακολούθηση από το κράτος του Καναδά με διάφορα παράσημα και τίτλους, πήρε τιμητικό δίπλωμα νομικής από κάποιο πανεπιστήμιο και το 2007 η μορφή του απεικονίστηκε σε γραμματόσημο του Καναδά, μαζί με άλλους τρεις Καναδούς μουσικούς, τους Joni Mitchell, Anne Murray, Paul Anka. Εκτός όμως από τις επίσημες αναγνωρίσεις της αξίας του, υπάρχει και η αναγνώριση από τους άλλους καλλιτέχνες. Τραγούδια του έχουν πει μεταξύ άλλων και οι Elvis Presley, Johnny Cash, Hank Williams Jr., Marty Robbins, Jerry Lee Lewis, Neil Young, Bob Dylan, Judy Collins, Barbra Streisand, Johnny Mathis, Herb Alpert, Harry Belafonte, Eric Clapton, John Mellencamp, Peter, Paul and Mary.
Αν ακούσετε δύο-τρία τραγούδια του, μετά θα τον αναγνωρίζετε πολύ εύκολα. Η βαθιά, μπάσα φωνή του, η χαρακτηριστική δωδεκάχορδη κιθάρα του και οι μελωδίες του είναι σήμα κατατεθέν του. Είναι χαρακτηριστική περίπτωση τραγουδοποιού, τροβαδούρου. Γράφει τους στίχους, στους οποίους μιλάει για ανθρώπους, για αγάπη, για τη φύση και τον βιασμό της, για τον Καναδά. Μετά ντύνει τους στίχους με μουσική, εξίσου όμορφη, εξίσου καλοδουλεμένη, χωρίς να νοιάζεται για μουσικές υπερπαραγωγές ή πλούσιες ενορχηστρώσεις.
Ψάξτε τον, ακούστε τον, απολαύστε τον. Θα καταλάβετε πώς γίνεται ένας καλλιτέχνης, πού από το 1993 μέχρι σήμερα είχε ηχογραφήσει μόνο τέσσερις δίσκους, κατάφερνε να γεμίζει κάθε χώρο πού έδινε συναυλία.
