Τζαζ σε ένα μικρό, χαμηλόφωτο χώρο, ενώ ο ήχος των συνομιλιών αναμειγνύεται με τη μελωδία ενός πιάνου που κουρδίζεται αργά. Εκεί θα συναντήσεις διάφορους – μουσικόφιλους, τουρίστες, καλλιτέχνες – όλοι εκεί για να απολαύσουν live τζαζ. Η ατμόσφαιρα είναι ζεστή και διακριτικά κοσμοπολίτικη. Ο μπάρμαν σερβίρει κοκτέιλ σε στιλ παλιού Νέου Κόσμου: μανχάταν, old fashioned, και ποτήρια γεμάτα μπέρμπον. Το κοντραμπάσο αρχίζει να δημιουργεί τον ρυθμό, οι νότες του πιάνου συνοδεύουν αρμονικά, και το σαξόφωνο προσθέτει μελαγχολική ένταση. Δεν βρίσκεσαι όμως σε μπαρ της Νέας Υόρκης, ούτε της Ν. Ορλεάνης. Είσαι στο κέντρο της Θεσσαλονίκης.
Ο Αλέξης Μακατσέλος είναι ένας ταλαντούχος μουσικός και ένας από τους πιο ενεργούς διοργανωτές μουσικών δρώμενων στη Θεσσαλονίκη. Με χρόνια εμπειρίας στην τζαζ σκηνή, είναι γνωστός για τις ζωντανές του ερμηνείες και τον ρόλο του στη διοργάνωση των φημισμένων jam sessions, τα οποία έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν μια μοναδική ατμόσφαιρα που θυμίζει τη ζωντάνια της τζαζ αισθητικής. Εφερε στην πόλη κάτι που το λαχταρούσαμε πολύ και που έδωσε έναν αέρα άλλου κόσμου – εκείνου του κόσμου που εμφανίζεται μόνο όταν παίζουν αυτές οι μουσικές.
Αλέξη αρχικά τι σε ενέπνευσε να ξεκινήσεις τα jazz jam sessions;
– Η ανάγκη να δημιουργήσω ένα Jazz Jam Session ξεκίνησε το 2015 στην Ουτρέχτη της Ολλανδίας, κατά τη διάρκεια των σπουδών μου στο HKU Utrechts Conservatory of Music (2012-2017). Εκείνη την περίοδο δεν υπήρχε κάτι παρόμοιο στην Ουτρέχτη. Κάθε βράδυ μετά την σχολή έπαιρνα το τρένο και πήγαινα στο Άμστερνταμ, Ρότερνταμ, Ντελφτ και Χάγη για να παρευρεθώ, να ακούσω και να παίξω με μουσικούς από κάθε γωνιά του πλανήτη. Με γοήτευε και ταυτόχρονα με τρομοκρατούσε η ιδέα πως θα ανέβω στο drumset και θα παίξω μουσική με κόσμο που δεν έχω ανταλλάξει ούτε μια κουβέντα.
Έπειτα έγινε συνήθεια και τρόπος ζωής. Τα πρόσωπα έγιναν οικεία, αναπτύχθηκαν σχέσεις, φιλίες και συνεργασίες. Με τον καιρό συνηδειτοποίησα πως το Jazz Jam Session είναι πρωτίστως ένα κοινωνικό event. Μια ευκαιρία για τον καθένα να γνωρίσει άλλους μουσικούς, να δοκιμάσει και να εξελίξει όλα αυτα που μελετάει ώρες ατέλειωτες στο δωμάτιό του.
Η έκθεση στη σκηνή είναι αναπόσπαστο κομμάτι για την πορεία των μουσικών, αυτό σημαίνει πως ένα Jam Session είναι ένα event άκρως σημαντικό για την εξέλιξη μιας μουσικής κοινότητας.
Για όλους τους παραπάνω λόγους, αποφάσισα να ξεκινήσω ένα Jazz Jam Session στην Ουτρέχτη. Δε μπορούσα να χωνέψω πως μια πόλη με τόσους μουσικούς και μαθητές στο HKU, δεν είχε ένα Jam Session. Έγραψα σε ένα χαρτί πως θα ήθελα να είναι αυτό το event και πήγα πραγματικά πόρτα-πόρτα σε όποιο μαγαζί μου φαινόταν ”ιδανικό” για να φιλοξενήσει αυτή την ιδέα. Το Cafe Tilt! ήταν τελικά το μαγαζί που ξεκίνησε το Jazz Jam Session και είμαι πολύ χαρούμενος να βλέπω πως συνεχίζει να υπάρχει για 8η χρονιά φέτος, με άλλον βέβαια οικοδεσπότη.
Οι ίδιοι λόγοι με ώθησαν στο να στήσω ένα Jazz Jam Session στη Θεσσαλονίκη. Ήταν ξεκάθαρο το πως θέλω να λειτουργεί αυτό το event και έτσι το παρουσίασα σε μαγαζιά που ίσως να τους ενδιέφερε. Εκεί γνώρισα τον Μίλτο και την Έφη απο τον Ορατό, οι οποίοι ενθουσιάστηκαν με την ιδέα, την στήριξαν και έτσι προχωράμε φέτος στη 3η χρονια συνεργασίας!
Όταν τα Jam Sessions Μεταμορφώνουν την Καθημερινότητα
Ποιοι καλλιτέχνες ή μουσικές επιρροές έχουν καθορίσει τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζεις τη μουσική;
– Ξεκίνησα να μαθαίνω μουσική από την ηλικία των 15. Νιώθω πως η προσέγγιση στο παίξιμο μου αλλάζει συνεχώς. Θέλοντας να μάθω αυτό το όργανο που λέγεται drumset, μελέτησα διάφορα μουσικά στυλ και καλλιτέχνες ανα περίοδο της ζωής μου. Ο πατέρας μου είναι μουσικός, παίζει κιθάρα. Στο σπίτι άκουγε και έπαιζε Blues, Ορφέα Περίδη και Αντώνη Βαρδή. Ο αδερφός μου ασχολείται από μικρός με την ηλεκτρονική μουσική και η μητέρα μου ακούει non-stop σκυλάδικα των 90’s.
Όλοι αυτοί οι ήχοι είναι πολύ οικείοι στα αυτιά μου και απολαμβάνω να είμαι παρών σε δουλειές που αναπαράγω αυτες τις μουσικές. Επηρεάζομαι εύκολα από τον κοινωνικό μου περίγυρο και ενδιαφέρομαι να μάθω το διαφορετικό. Όντας πολύ κοινωνικός χαρακτήρας, γνώρισα πολύ κόσμο που ο καθένας με επηρέασε με την πληροφορία που μοιράστηκε μαζί μου.
Όλες αυτές οι εμπειρίες με κάνουν να παίζω είτε Jazz, είτε Στρατο Διονυσίου και να το χαίρομαι πραγματικά το ίδιο. Ενα μόνο κριτήριο υπάρχει. Να γίνουμε ένα με τους συντελεστές κάθε παράστασης και να παίξουμε το κάθε στυλ μουσικής με σεβασμό. Προτιμώ ”καρφωμένα” ζεϊμπέκικα, παρά άχαρα Jazz solos.. και το αντίθετο. Δεν είναι το στυλ που με εξιτάρει, είναι το αποτέλεσμα της μουσικής που παράγουμε. Κάποιες φορές το πετυχαίνουμε.
Oratos
Υπάρχει ενδιαφέρον για τη jazz μουσική στην πόλη;
– Τo Jazz Jam Session γίνεται κάθε Δευτέρα βράδυ. Η προσέλευση του κόσμου και το κλίμα που επικρατεί είναι κάτι πραγματικά εντυπωσιακό. Απο την πρεμιέρα στις 7 Νοεμβρίου του 2022 μέχρι και σήμερα, ο κόσμος παραμένει ενθουσιασμένος και προσμένει να ξανα έρθει. Υπάρχει ένα μεγάλο μερίδιο ανθρώπων που είναι σταθεροί και πιστοί στο event. Μπαίνουν μέσα, κάθονται στο μπάρ και τα μάτια τους θυμίζουν κάτι ανυπόμονα πιτσιρίκια που είναι έτοιμα να παίξουν στην αλάνα.
Το άλλο μερίδιο είναι κόσμος που ανακυκλώνεται κάθε φορά. Φοιτητές, εργαζόμενοι, τουρίστες, μουσικοί, χορευτές… όλοι από κάπου έχουν ακούσει για τις Δευτέρες και κάπου το θα πούν. Παρατηρώ πως πέρα από το ρεπερτόριο της Jazz το οποίο παίζουμε κάθε Δευτέρα, αυτό που επίσης αρέσει στον κόσμο είναι το αναπάντεχο που έχει η κάθε βραδιά. Αυτό συμβαίνει λόγω της φύσης του Jam Session. Οτι δηλαδή ανεβαίνουν μουσικοί στη σκηνή και on the spot παίζουνε ένα κομμάτι για εκείνη τη συγκεκριμένη στιγμή και μόνο, είναι κάτι που φαίνεται να γοητεύει τον κόσμο.
Η Τζαζ Σκηνή της Πόλης που Ανασταίνεται Μέσα από τα Jam Sessions στον Oratos
Πώς οργανώνεσαι; Υπάρχει κάτι που σε δυσκολεύει ως διοργανωτή αυτών των event;
– Το event περιλαμβάνει δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος είναι η houseband. Κάθε Δευτέρα καλώ συναδέλφους που μαζί διαμορφώνουμε ένα 45λεπτο set με τραγούδια από το ρεπερτόριο της Jazz. Μέχρι στιγμης έχουν συνδράμει στη houseband γύρω στους 80 μουσικούς, από Ελλάδα και εξωτερικό. Προσπαθώ να δίνω ίσες ευκαιρίες και θέσεις σε μουσικούς. Να έχουν δηλαδή σχετικά τον ίδιο αριθμό εμφανίσεων σαν houseband members και αυτό πολλές φορές είναι πρόκληση.
Στο δεύτερο σκέλος του event είναι το Jam. Εκεί είναι που πρέπει να καταφέρω να δημιουργήσω μια καλή ροή της βραδιας για τον ακροατή, με μουσικους που θέλουν να τζαμάρουν. Αυτή είναι μια ακόμα πρόκληση, καθώς είναι καταλυτικό κομμάτι για την ποιότητα που προσφέρουμε στον κόσμο. Όταν λέω ποιότητα, δεν αναφέρομαι μόνο στη μουσική εκτέλεση, αλλά στη γενική ροή του event.
Είμαι περήφανος που όπως όλα δείχνουν, ο κόσμος απολαμβάνει τα Jazz Jam Sessions σε όλη τη διάρκειά τους. Επίσης μη ξεχνάμε πως το Jazz Jam Session γίνεται σε έναν χώρο με έξοδα. Αυτό σημαίνει πως για να συνεχίσει να υπάρχει, πρέπει να είναι βιώσιμο οικονομικά, για όλους. Συνεχώς σκαρφίζομαι ιδέες για να το κρατάω ανανεωμένο ώστε να μη χαθεί το ενδιαφέρον. Είναι ένας ζωντανός οργανισμός που χρειάζεται συνεχώς φροντίδα. Μέχρι στιγμής, φαίνεται να το φροντίζουμε όλοι πολύ.
Για πες μας, αν η Θεσσαλονίκη ηταν τραγούδι ποιο θα ηταν;
– Η Θεσσαλονίκη είναι μια πόλη στην οποία ζουν άνθρωποι από πολλές διαφορετικές κουλτούρες. Κάνοντας μια βόλτα στην πόλη που τόσο εύκολα περπατιέται, θα συνειδητοποιήσεις πως κάθε σημείο της σου ψιθυρίζει μια άλλη μελωδία. Για αυτόν τον λόγο δε μπορώ να καταλήξω σε ένα συγκεκριμένο τραγούδι που να την χαρακτηρίζει. Εαν υπήρχε λοιπόν κάποιο τραγούδι, μάλλον θα ήταν μια σύνθεση με πολλές διαφορετικές μελωδίες, ρυθμούς και ηχοχρώματα.
Ήρθε η δύσκολη στιγμή να μας προτείνεις δίσκους. Άντε να διαλέξεις!
– Η λίστα είναι τεράστια. Θα προτείνω -κάποιους- δίσκους από την εγχώρια jazz αυτοσχεδιαστική σκηνή που μου αρέσoυν.
Christos Yermenoglou – Birth
Thodoris Kotsifas – New War Design
Leoforio – A Memory of A Memory That We Are All Left With
Kostas Patsiotis Quartet – October
George Klountzos – Semazen
Mob – Mob-1
Και φυσικά τους Kapten με τους οποίους παίζω μαζί και είναι μια ομάδα που αισθάνομαι πολύ ωραία για αυτά που δημιουργούμε.
Οι καλλιτέχνες είναι κι αυτοί πάρα πολλοί. Θα αναφέρω κάποιους που ακούω περισσότερο αυτόν τον καιρό.
– Οmar Sosa
– Silvia Perez Cruz
– Omer Avital
– Cyrille Aimee
Αλήθεια, κατά την δική σου γνώμη και όπως βλέπεις τα πράγματα, πώς φαντάζεσαι το μέλλον της jazz σκηνής στη Θεσσαλονίκη και την Ελλάδα γενικότερα;
– Φτάσαμε λοιπόν σε αυτή την ερώτηση που συζητάω αρκετά με συναδέλφους και φίλους. Η Jazz σκηνή παγκοσμίως βρίσκεται σε μια ύφεση. Όπως δηλαδή και άλλα έιδη μουσικής. Όλα τα στύλ ανα περιόδους ακμάζουν και παρακμάζουν. Κάνουν αυτό που λέμε ”τον κύκλο τους”. Αυτό δε σημαίνει απαραίτητα πως σταματάει η εξέλιξη τους, αλλά σίγουρα γίνονται λιγότερο δημοφιλή στο ευρύ κοινό. Οι χώροι που φιλοξενούν την Jazz σκηνή δυσκολεύονται να ανταπεξέλθουν οικονομικά και αυτό επηρεάζει άμεσα τα μουσικά projects τα οποία μένουν ”άστεγα”. Απο το 2012 και έπειτα, παρακολουθώ αρκετά στενά αυτή τη σκηνή, χώροι που στεγάζονται τα Jazz events καταλήγουν να κλείνουν. Μιλάω για πόλεις πολύ πιο δομημένες ιστορικά στη Jazz κουλτούρα απο την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, όπως το Αμστερνταμ και το Παρίσι.
Πόλεις που έχουν πραγματικά υπάρξει στο χάρτη της Jazz μουσικής. Απο την άλλη μεριά, όπως κάποιοι χώροι κλείνουν, κάποιοι άλλοι ανοίγουν. Επίσης κάποιοι άλλοι που είναι ήδη σε λειτουργία, πλεόν προσφέρονται για συναυλίες Jazz. Αυτή είναι μια γενική εικόνα. Τώρα πιο συγκεκριμένα, πρέπει να βάλουμε μια τάξη στο τι ορίζουμε στυλιστικά και αισθητικά οταν αναφερόμαστε στη Jazz. Μιλάμε για μια ιστορία που έγινε ευρέως γνωστή απο τις αρχές του 1920 στο αμερικανικό κοινό και έπειτα σε Ευρώπη και Ασία.
Απο τότε αυτό που λέμε Jazz μουσική δεν έχει σταματήσει να εξελίσεται και να αναμειγνύεται με άλλα στύλ. Το οτι σου αρέσει να ακούς τα Ballad Hits της μαγευτικής Ella Fitzgerald τη δεκαετία του ’20, δε σημαίνει πως γοητεύεσαι το ίδιο με το Miles Davis Quintet στις αρχές του ’60 ή τη Mahavishnu Orchestra τη δεκαετία του ’70 και ούτω καθεξής. Στο δια ταύτα λοιπόν, παρατηρώ πως υπάρχει μια απόσταση ανάμεσα σε κοινό και καλλιτέχνες. Στα δικά μου μάτια, φαίνεται πως χρειάζεται να ”συναντήσουμε” το ευρύ κοινό, παίζοντας κομμάτια πιο βατά, απο μια περίοδο που όντως είναι πιο ευάκουστη συνθετικά.
Με αυτό τον τρόπο ίσως μπορέσουμε να τους πάρουμε μαζί μας σε όλη την διαδρομή, (μιλάω φυσικά για αυτούς που θέλουν να μπούν σε αυτή τη διαδικασία) κάνοντας τους να νιώσουνε πιο οικεία. Να τους βοηθήσουμε να συνδέσουν τα κομμάτια απο τη δεκαετία του ’20 μέχρι και σήμερα. Με λίγα λόγια, πιστεύω πως το κοινό εκπαιδεύεται. Αλλά για να γίνει αυτό πρέπει εμείς οι μουσικοί να ξεκινήσουμε απο την ”τάξη” που έχει μείνει. Καλώς ή κακώς, το μεγαλύτερο ποσοστό έμεινε στην εποχή του Frank Sinatra, των big bands και ο,τι άλλο έχει παιχτεί σε ταινίες, χριστουγεννιάτικες και μή. Έχουμε λοιπόν αρκετό δρόμο ώστε να καταφέρουμε να δημιουργήσουμε ενα κοινό με το κοινό μας.
Αυτό δεν είναι τίποτα περισσότερο απο την κατανόηση αυτού που λέμε Jazz ιστορία. Είναι και άλλοι πολλοί οι λόγοι αυτής της απόστασης κοινού-jazz. Εννοείται πως δεν υπάρχει στήριξη της σκηνής απο μεγάλους φορείς, κρατικούς και μή, mainstream media κτλ. Όπως επίσης ενα σωρό παθογένειες που έχει το επάγγελμα αυτό, οι οποίες με τον τρόπο τους δημιουργούν έδαφος σε αυτή την απόσταση.
Στην τρίαδα ”Επιχειρηματίες,Μουσικοί,
Και τελος ποιο τζαζ δίσκο να ακούσουμε ενα βροχερό βραδυ στο σπίτι με ενα ποτήρι κρασί στο χερι;
– Χωρίς καμία δεύτερη σκέψη, τον δίσκο του Keith Jarrett, ”The Melody At Night With You”. Είναι ένας piano solo δίσκος που κυκλοφόρησε το 1999. Καλή ακρόαση!
