Ρεπορτάζ: Xρύσα Πλιάκου / Φωτογραφίες: Λιάνα Κωνσταντινίδου
Σε ένα στενό στα κάτω Λαδάδικα υπάρχει ένα βιβλιοδετείο, λίγο διαφορετικό από όλα τα άλλα. Είναι καλλιτεχνικό, είναι ίσως το πιο παλιό και συνδυάζει την κλασική τυπική δουλειά ενός τέτοιου χώρου, με την όρεξη και το μεράκι που έχουν ο Νίκος και η Ράνια, ένα ζευγάρι, που συνεχίζουν την οικογενειακή επιχείρηση -από το 1951- ως τρίτη γενιά, με πολλές και πρωτότυπες ιδέες.
Ας τα πάρουμε όμως λίγο από την αρχή. Τι είναι η βιβλιοδεσία; Η συρραφή και η ένωση των φύλλων ενός χειρόγραφου ή εντύπου με προστατευτικό κάλυμμα, με τελικό αποτέλεσμα να είναι βιβλίο, κατάλογος, περιοδικό κτλ.
Το καλλιτεχνικό όμως, είναι που ξεχωρίζει και ονομάζεται έτσι, γιατί καταπιάνεται με μικρή ποσότητα βιβλίων, που θέλει κάποιος, να δέσει και συνήθως αυτό συμπεριλαμβάνει και καλλιτεχνικές λεπτομέρειες.
“Την επιχείρηση την ξεκίνησε ο πατέρας μου, ως υπάλληλος πριν πολλά χρόνια εδώ. Έμαθε τη δουλειά και αποφάσισε, να την κρατήσει και να τη συνεχίσει, αυτό ήταν άλλωστε, που ήξερε να κάνει πολύ καλά. Μετά από αρκετά χρόνια μπήκα και εγώ στη δουλειά με τη γυναίκα μου τη Ράνια.
Καταλάθος έγινε και είμαστε αρκετά χρόνια πλέον εδώ. Τα βιβλιοδετεία πάντα θα τα έβρισκες δίπλα στα δικαστήρια, γιατί οι μόνοι πελάτες που είχαν κάποτε ήταν οι δικηγόροι. Έπαιρναν κάθε μήνα ένα νομικό περιοδικό και στο τέλος του έτους ήθελαν, να τα δέσουν σε σκληρόδετο τόμο δερματόδετο. Αν δεν ήταν δεμένα, δεν μπορούσαν, να βρουν όσα ήθελαν, ήταν όλα σκόρπια. Εκτός από αυτό, όλα τα βιβλιοδετεία ήταν και σε όροφο. Δεν τους ένοιαζε, να έχει περαντζάδα, γιατί δεν ήταν δουλειά, να ασχολείται με λιανική πώληση. Γι’αυτό και εμείς μέχρι σήμερα είμαστε σε όροφο.”
“Εμείς είμαστε καλλιτεχνικό βιβλιοδετείο και η διαφορά με ένα βιβλιοδετείο παραγωγής είναι ότι σε εμάς θα έρθεις, αν θέλεις να δέσεις ένα βιβλίο, όπως μια πτυχιακή εργασία. Καλλιτεχνική θεωρείται η βιβλιοδεσία η οποία θα επιμεληθεί το εξώφυλλο σε σχέση με το περιεχόμενο του βιβλίου. Πρακτικά καλλιτεχνικό βιβλιοδετείο είναι αυτό, που δουλεύει με τα χέρια και στο οποίο θα απευθυνθείς όταν θες να κάνεις ένα βιβλίο, το οποίο θα είναι χειροποίητο από την αρχή μέχρι το τέλος.”
“Η δουλειά γίνεται με το χέρι και όλα τα βοηθήματα στον χώρο είναι υποβοηθητικά και πρέπει, να υπάρχει πάντα κάποιος εδώ, να τα δουλέψει. Οποιαδήποτε δουλειά έρχεται τυπωμένη έτοιμη σε εμάς και εδώ μόνο τη δένουμε και την ολοκληρώνουμε. Είναι άλλη η δουλειά του τυπογράφου και άλλη του βιβλιοδέτη.
Μέχρι κάποια συγκεκριμένη ποσότητα βιβλίων πχ πενήντα, εκατό, διακόσια βιβλία, μπορούμε και εμείς να αναλάβουμε και να συζητήσουμε μαζί και το κάθε εξώφυλλο και τη σχεδίαση όλη, ώστε να είναι προσωποποιημένο. Αν θέλεις όμως περισσότερα αντίτυπα εκεί απευθύνεσαι σε εκδοτικούς οίκους. Το κόστος είναι ανάλογο με τη δουλειά και τον χρόνο. Συνήθως κυμαίνονται από 10€ έως και 200€.”
“Παλαιότερα υπήρχαν περισσότερα βιβλιοδετεία στην πόλη, τώρα έχουμε μείνει τρία, τέσσερα. Αυτό συνέβη γιατί αυτό που κάνουμε εδώ είναι τέχνη και αν δεν υπάρχει κάποιος να τη δείξει σε επόμενη γενιά, δεν μπορείς, να τη μάθεις από μόνος σου. Στις υπόλοιπες επαρχιακές πόλεις υπάρχουν μερικά, αλλά με τον καιρό κλείνουν έχουν δεν έχουν δουλειά. Αν δεν υπάρχει διάδοχος, να το συνεχίσει, δυστυχώς δεν μπορούν, να μείνουν ανοιχτά.”
“Με τη γυναίκα μου έχουμε σπουδάσει γυμναστές. Η Ράνια κάποια χρόνια δούλεψε σε σχολεία, αλλά δε συνέχισε. Θέλαμε κάπως αυτή τη σχέση μας με το εκπαιδευτικό κομμάτι και την επαφή με τα παιδιά, να το βγάλουμε προς τα έξω και να πάει ένα βήμα παρακάτω σχετικά με τη δουλειά μας. Και έτσι κάναμε. Είμαστε πολύ περήφανοι για μια σειρά, που δημιουργήσαμε μόνοι μας και διδάσκουμε στα σχολεία, αλλά μπορεί και ο κάθε ένας να την προμηθευτεί και να φτιάξει το δικό του βιβλίο.
Όλη η σειρά λέγεται “είμαστε για δέσιμο” και το πρώτο βαλιτσάκι με ένα σημειωματάριο, για να το φτιάξεις από την αρχή, είναι η “Τέλα και Σπάγκος”. Τέλα είναι ένα υλικό, το οποίο είναι από τη μια μεριά γάζα και από την άλλη μεριά χαρτί και συγκρατεί φύλλο, εσώφυλλο και σπάγκο και το κάνει πολύ ανθεκτικό.
Γι’αυτό και οι δύο γάτες πρωταγωνιστές της σειράς, έχουν ονόματα από υλικά βιβλιοδεσίας. Οι επόμενες σειρές είναι ο “Μίστερ Μακ Φολντ” (από την αγγλική λέξη fold: διπλώνω) που έχει τα αυτιά του κατεβασμένα. Υπάρχει αυτή η ράτσα γάτας και είναι η μοναδική στον κόσμο. Αυτή την σειρά την ονομάσαμε έτσι, γιατί για να τη φτιάξεις πρέπει, να διπλώσεις τα φύλλα μέσα και ο ήρωας είναι ένας Σκωτσέζος γάτος.
Η “Λιλού Καγιέ” είναι η Γαλλίδα γάτα. Το αποτέλεσμα της είναι άλμπουμ φωτογραφιών για φωτογραφίες Polaroid και λίγο μεγαλύτερες. Η άλλη γάτα της παρέας είναι η “Γιόκοχον Νέκο” και είναι η ιαπωνική βιβλιοδεσία, χωρίς κόλλα και πινέλα, μόνο με κλωστή και βελόνα. Και η τελευταία και πιο μικρή γάτα της παρέας είναι η “Κάτα Κουάντους”, είναι ένα μικρό βιβλιαράκι, αλλά έχει πολύ μεγάλη δύναμη. Μέσα σε αυτό το βιβλιαράκι μπορείς, να γράψεις τα πάντα.”
“Εμείς μαζί με τη γυναίκα μου μεταμφιεζόμαστε σε Τέλα και Σπάγκος και διδάσκουμε σε παιδιά την τέχνη της βιβλιοδεσίας. Το κάθε παιδί φτιάχνει το βιβλίο του και το κρατάει για όλη τη χρονιά. Έτσι μέσα από αυτή την ιδέα μπήκαμε στα σχολεία όχι σαν γυμναστές, αλλά σαν βιβλιοδέτες.
Και μας έχει βοηθήσει και η τεχνολογία πολύ, να προωθήσουμε αυτή τη δουλειά μας. Αυτά τα προϊόντα φυσικά εκτός από τα σχολεία, τα βρίσκεις και στα προϊόντα λιανικής μας. Κάθε Παρασκευή κάνουμε και εργαστήρια ενηλίκων εδώ στον χώρο μας και μαθαίνουν κι άλλοι την τέχνη. Η τεχνολογία, μας έχει βοηθήσει πολύ και σε αυτό, τα social και το site μας, να προωθήσουμε τα εργαστήρια και τη δουλειά που κάνουμε εδώ.”
“Αυτή η δράση μας πάει 11 χρόνια τώρα και είμαστε πολύ χαρούμενοι, γιατί είναι κάτι, που δημιουργήσαμε μόνοι μας από την αρχή και πάει πολύ καλά. Ξεκίνησε πριν 12-13 χρόνια από μια ιδέα μας τότε, να κάνουμε κάτι για τους συμμαθητές της κόρης μας στη μουσική. Στην αρχή εγώ είπα όχι, αλλά με την βοήθεια της γυναίκας μου το σκεφτήκαμε και το προχωρήσαμε.
Υλικά στην λιανική δεν υπάρχουν, για να φτιάξεις μόνος σου και τότε είχε αρέσει τόσο πολύ στα παιδιά, που μας ρωτούσαν, που θα βρουν κι άλλα υλικά να φτιάξουν περισσότερα. Και έτσι ξεκίνησε η δική μας μοναδική σειρά, με την κατασκευή σημειωματάριων. Τα σχολεία που πηγαίνουμε είναι κυρίως ιδιωτικά και με όσα δημόσια έχουμε συνεργασία, είναι σχεδόν όλα από τα δυτικά. Δε θα σου πω, ότι είμαι ο καλύτερος βιβλιοδέτης σαν τεχνίτης, αλλά με αυτό που κάνουμε είμαστε σίγουρα οι καλύτεροι εκπαιδευτικοί βιβλιοδέτες, που το κάνουμε με όρεξη και μεράκι.”
“Εκτός από όλα αυτά όμως, έχουμε από πέρσι ξεκινήσει μία συνεργασία με ένα σύλλογο ατόμων με αναπηρία τους “Λαμπηδόνες”στην Πτολεμαΐδα, οι οποίοι κάνουν τρομερή και εκπληκτική δουλειά σε εναν μεγάλο και καινούργιο χώρο. Εκεί πηγαίνουμε μία φορά το μήνα τον τελευταίο καιρό και προσπαθούμε, να εκπαιδεύσουμε εθελοντές, για να μπορούν, να εκπαιδεύουν – τις μέρες που δεν είμαστε εμείς εκεί – τα παιδιά με αναπηρία, ώστε να κάνουν βιβλιοδεσία, με στόχο και σκοπό κάποια στιγμή να μπορούνε, να βγάζουνε τα δικά τους προϊόντα, για να βιοπορίζονται. Είναι εκπληκτικό αυτό, που βλέπουμε και νιώθουμε εκεί και ηρεμεί η ψυχή μας. Κάνουμε μαθήματα και με τους εκπαιδευτές μόνο, αλλά και με τα παιδιά και τους εκπαιδευτές μαζί.
Εκτός από το εργαστήρι τους, σαν βιβλιοδετείο θα τους βρεις και στην έκθεση βιβλίου, που διοργανώνεται κάθε χρόνο στα περίπτερα της ΔΕΘ, στημένοι με τον πάγκο τους στην παιδική γωνιά του χώρου, μαζί με όλα τα βαλιτσάκια τους και τα έτοιμα προϊόντα τους.
Facebook: Βιβλιοδετείο καλλιτεχνικό
Instagram: bibliodeteio.gr
