γράφει ο Άγγελος Μαλλίνης
Οι άνθρωποι μιλούν κυρίως με τα σώματα στα αεροδρόμια, όσες διαφορετικές γλώσσες και να ακούγονται στους αχανείς χώρους τους. Η αμηχανία και η αδεξιότητα του πρωτάρη σε πτήση, το άγχος του καθυστερημένου για την αναχώρηση, οι ανυπόμονοι μη μου άπτου της business class, η αυτοπεποίθηση αυτών που έχουν ταξιδέψει πριν χρονιά σε διαφορετικές συνθήκες αλλά τώρα όλα γίνονται λάθος.
Νέα, ευτυχισμένα ζευγάρια έτοιμα για ένα ινσταγκραμικό ταξίδι στο νεοελληνικό καλοκαίρι. Βασικά όμως αναγνωρίζεις τον σωματικό πόνο στους αποχωρισμούς. Τα υγρά μάτια, το νευρικό κούνημα του ποδιού και εκείνα τα χέρια που δεν ξέρεις που να τα βάλεις, κρατώντας τσάντες και σακίδια όταν πρέπει να χαιρετήσεις, να αγκαλιάσεις. Τον πρησμένο λαιμό όταν γίνεται κόμπος, τις φωνητικές χορδές που σπάνε και δεν μπορούν να αρθρώσουν το «πάντα» και το «ποτέ» που θα ξεχαστούν κάποιες μέρες ή εβδομάδες μετά.
Θυμάσαι συχνά εκείνον τον εγγονό που έκλαιγε απαρηγόρητος στην αγκαλιά της γιαγιάς του μπροστά στον έλεγχο αποσκευών και εκείνη να τον φιλά στο κεφάλι, να τον αγκαλιάζει και να της πέφτουν οι τσάντες από τα χέρια και να πηγαίνει ο εγγονός να την βοηθήσει και ξανά κλάματα και χάδια. Την είδες λίγο μετά μέσα στο αεροπλάνο δυο θέσεις μπροστά σου. Την παρατηρούσες, βουρκωμένη να κοιτάει στο παράθυρο. Είχε ακουμπισμένο στα πόδια της κλειστό το βιβλίο Τομ Λεϊκ από τις εκδόσεις Δώμα.
Σου αρέσει να παρατηρείς τι βιβλία παίρνουν μαζί τους οι επιβάτες στα αεροπλάνα. Πώς τα κρατάνε, αν τσακίζουν την ράχη τους, αν τα σημειώνουν, αν χρησιμοποιούν μολύβι ή στυλό και τί χρώμα, αν κάνουν χρήση σελιδοδείκτη ή διπλώνουν την σελίδα, αν κάνουν παύσεις αναμεσά στις σελίδες ή στις παραγράφους όταν διαβάζουν. Παρατηρείς τις συσπάσεις των προσώπων τους, αν το ευχαριστιούνται ή το διαβάζουν μηχανικά. Αναρωτιέσαι αν σε παρατηρεί και εσένα κάποιος αντίστοιχα και τι συμπεράσματα βγάζει για τα αναγνωστικά σου γούστα.
Πτήση προς Αθήνα στις 6 το πρωί. Κλασικά η θέση σου 29 Α, ξέχασες τα ακουστικά σου και έτσι δεν θα ακούσεις το ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΕΙΑ από το βιβλιοπωλείο Πολιτεία, το podacst του Κώστα Κατσουλάρη με καλεσμένη τη Σοφία Νικολαΐδου. Ανοίγεις να διαβάσεις το Δεύτερο Σπίτι της Rachel Cusk από τις εκδόσεις Gutenberg. Και εκεί που διαβάζεις ότι η πρωταγωνίστρια ετοιμάζει το δεύτερο σπίτι της για να φιλοξενήσει στη διάρκεια της πανδημίας έναν ζωγράφο ο οποίος φέρνει μαζί του χωρίς να ενημερώσει την νεότερη φίλη του, η διπλανή σου βάζει στο spotify το σουξέ,
Το δικό μας το σπίτι σε άλλους νοικιάστηκε
Την δική μας την θέα κοιτούν αγκαλιά
Το κρεβάτι ο ένας με άλλον μοιράστηκε
Να καλύψουν κενά τους με λόγια, φιλιά…
το οποίο ακούγεται στη διαπασών από τα airpods της. To έχει στο repeat και σε έχει πιάσει σπαστικό γέλιο με την σύμπτωση. Δεν μπορείς να συγκεντρωθείς και συγκρίνεις το Δεύτερο Σπίτι με το Τομ Λέικ. Δυο βιβλία τα οποία εκτυλίσσονται την περίοδο του κορονοιού και θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν μυθιστορήματα πανδημίας.
Η σκοτεινή νουβέλα της Rachel Cusk, συγγραφέα της τριλογίας Περίγραμμα-Μετάβαση-Κύδος διηγείται εξομολογητικά τις αρρωστημένες σχέσεις μεταξύ της οικογένειάς της αλλά και αυτές που δημιουργούνται με τους φιλοξενούμενούς τους. Πρόκειται για την προσπάθεια μιας γυναίκας να βρει το νόημα της ζωής της στην τέχνη χωρίς όμως η τέχνη να απαντάει στα ερωτήματα της αλλά να θέτει και ακόμη περισσότερα. Η πρωταγωνίστρια σου θύμισε τον στίχο του Σεφέρη «γυναίκες που γερνούνε δύσκολα». Ένα βιβλίο το οποίο δεν διαθέτει ευκρίνεια αλλά όντως αποκαλύπτει αλήθειες του γυναικείου σύμπαντος.
Στον αντίποδα στο βιβλίο της Ann Patchett παρακολουθούμε πώς η τέχνη γιατρεύει. Η Λάρα με το σύζυγό της και τις τρεις κόρες τους έχουν εγκλωβιστεί στο αγρόκτημά τους μαζεύοντας κεράσια. Η μητέρα τους, η Λάρα, τους διηγείται ξανά την ζωή της και την σύντομη ενασχόληση της με το θέατρο και τον κινηματογράφο και το καλοκαιρινό ειδύλλιο της με ένα πασίγνωστο ηθοποιό που τότε ξεκινούσε την καριέρα του στον θερινό θίασο του Τομ Λέικ. Το βιβλίο συνδέεται εξαιρετικά με το θεατρικό η μικρή μας πόλη του Θόρντον Ουάιλντερ. Ένα κείμενο το οποίο η πρωταγωνίστρια το γνωρίζει από στήθους. Ένα κείμενο το οποίο δεν μπορεί κανείς να της το αφαιρέσει, κατοικεί μαζί της, μεγαλώνει μέσα της και μετασχηματίζεται κάθε φορά που αλλάζει η ηλικία της και οι περιστάσεις της ζωής της και το αντιλαμβάνεται κάθε φορά διαφορετικά. Έτσι λειτουργεί η μεγάλη λογοτεχνία. Ένα βιβλίο με εναλλασσόμενη διπλή αφήγηση κρατώντας το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Η ιστορία σφαιρώνεται γύρω από το θέατρο είτε ευθέως με τον Θόρντον Ουάιλντερ και τη μικρή μας πόλη είτε με υπαινιγμούς, όπως τον Τσέχοφ, τις τρεις αδερφές, τον γλάρο και κυρίως τον βυσσινόκηπο. Θαυμάσιο!
Προσγειώνεσαι και πριν το αεροπλάνο σταθμεύσει όλοι οι επιβάτες όρθιοι στον διάδρομο, πάντοτε η ίδια κατάσταση. Αλήθεια, τι σταλαχίδα είναι αυτή; Τι τους πιάνει και σηκώνονται σαν ελατήρια, μα δεν θα βγουν πιο γρηγορά! Η έφηβη που κάθεται μπροστά σου διαβάζει ατάραχη στις Όχθες του Ποταμού Πιέδρα Κάθισα και Έκλαψα, σκέφτεσαι πως ο Πάουλο Κοέλιο είναι μια παιδική ασθένεια που πρέπει να την περάσουν όλοι. Υπερεκτίμησες αρκετά βιβλία στα νεανικά σου χρόνια και αδίκησες άλλα τόσα.
Ο Αλκιβιάδης ήρθε να σε πάρει από το αεροδρόμιο για να πάτε γραφείο. Ο Αλκιβιάδης διαβάζει Αισχύλο αυτή τη περίοδο και δεν μπορείς να κατανοήσεις γιατί δεν έχει την μετάφραση του Νίκου Παναγιωτόπουλου. Ας είναι. Μπαίνεις στο αυτοκίνητο, τον καλημερίζεις, στο ραδιόφωνο δρόμος fm.
Ξέχασα να σε ξεχάσω
Βράδιασε και είπα να φτάσω
Στο παλιό διαμέρισμά μας
Που ‘παιζε τα σινεμά μας
Κι έπαιζε άλλο ζευγάρι
Έβγαινε και το φεγγάρι
Κι έσπασα σε τέτοιο πλάνο
Κι έπεσα για να πεθάνω
Το δικό μας το σπίτι σε άλλους νοικιάστηκε…
Ας είναι… το δυναμώνεις και φεύγετε για Κηφισιά.
Υγ Η στήλη μεταξύ συρμού και αποβάθρας πάει διακοπές. Καλό καλοκαίρι, τα λέμε από Σεπτέμβριο.
