Γράφει ο Τάσος Γέροντας
Ιωάννα Μπουραζοπούλου «Το Μπουντουάρ του Ναδίρ». Εκδόσεις Καστανιώτη; 2003.
«Ένα πολιτικό παραμύθι για Εγγαστρίμυθους, Νεράιδες-Νονές, κακοπληρωμένα Ξωτικά και Σταχτοπούτες, Γυάλινα Γοβάκια και Ευτυχισμένους Πρίγκιπες».
Ενωμένη Ευρωπαϊκή Δύση. Κάποτε στο μέλλον, μπορεί και κοντινό. Ή ακόμη μπορεί και στο παρελθόν. Όλες οι ευρωπαϊκές χώρες σταδιακά εντάσσονται στην Ενωμένη Ευρωπαϊκή Δύση. Στην οποία ισχύει η Κοινή Ευρωπαϊκή Ώρα. Η οποία είναι ίδια από την Πορτογαλία μέχρι την Ουκρανία. Και σε μια έξαρση «δημοκρατικότητας», για να μην γκρινιάζει καμία ζώνη ώρας, η Κ.Ε.Ω. αλλάζει κάθε εξάμηνο! Όλες οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες έχουν στην κεντρική τους πλατεία έναν μεταλλικό μιναρέ, ο οποίος δείχνει την Κ.Ε.Ω. (Το σκηνικό θυμίζει αμυδρά το μεταγενέστερο βιβλίο της Μπουραζοπούλου «Η ενοχή της αθωότητας»)
Άμστερνταμ, Βερολίνο, Βιέννη, Σάλτσμπουργκ, Αθήνα, Παλμέ-Βαλκάν: εδώ θα παιχτεί το έργο. Αφηγήτρια μεγάλου μέρους είναι η Καμπάλ, μια από τις πιο άσχημες γυναίκες. Έχει βγει στην Ευρώπη αναζητώντας τη μυστηριώδη Βαλκυρία. Γιατί; Και τι σχέση έχει με τη Βαλκυρία ο Εγγαστρίμυθος, που πρώτα σ’ αυτόν θα ανατρέξει η Καμπάλ;
Το (απροσδιόριστης θέσης) Παλμέ-Βαλκάν επέλεξε ο μυστηριώδης και θηριώδης στην εμφάνιση Δεβεράλδης για να χτίσει το «Ναδίρ», που σύντομα θα γίνει διάσημο σε όλη την Ε.Ε.Δ.. Τι ήταν αυτό; Ήταν ένα κέντρο διαφορετικής διασκέδασης. Κάθε μέρα και διαφορετική «παράσταση» διασκέδαζε το πολυπληθές, ενθουσιώδες κοινό, που συνέρρεε από κάθε γωνιά της ΕΕΔ. Άσημοι καλλιτέχνες προσέφεραν θεάματα πέρα από κάθε περιγραφή, και συχνά πέρα από κάθε αντοχή. Το απρόβλεπτο, το προκλητικό, το χυδαίο, το σιχαμερό, είναι λίγοι μόνο από τους χαρακτηρισμούς. Και για να έχει η πρόκληση περισσότερη έκταση, κάποιες παραστάσεις λάμβαναν χώρα ή συνεχίζονταν στο Μπουντουάρ του Ναδίρ, στις τουαλέτες, δηλαδή. Οι οποίες προφανώς εμφανισιακά δεν είχαν καμιά σχέση με τις τουαλέτες ενός τυπικού κέντρου διασκέδασης. Αλλά μήπως και το Ναδίρ ήταν ένα τυπικό κέντρο διασκέδασης;
Ο Δεβεράλδης και η Βαλκυρία. Το θρυλικό ζευγάρι που είχε το Ναδίρ. Έμοιαζαν απολύτως ταιριαστοί, φάνταζαν αχώριστοι. Μέχρι που, μετά από είκοσι χρόνια τρομερής επιτυχίας του Ναδίρ και αρμονικής συμβίωσης με τη Βαλκυρία, ο Δεβεράλδης ανακοινώνει τους αρραβώνες του με την άγνωστη, σεμνή κόρη ενός δευτεροκλασάτου προέδρου, την Αναμπέλα. Και την ίδια βραδιά εξαφανίζεται η Βαλκυρία.
Άραγε αυτός ο αρραβώνας ήταν μοιραίος για τον Δεβεράλδη; Ή μήπως έφταιγε κάτι άλλο, και μετά από 17 χρόνια συνεχούς πτώσης του Ναδίρ, αυτός δεν άντεξε και πέθανε και το Ναδίρ πέρασε στα χέρια της πανίσχυρης……………..
Για να καλυφθεί μέρος των χρεών του Δεβεράλδη, εκποιήθηκαν τα πάντα από το Ναδίρ. Ο Σέλλερ, ένας ασήμαντος συμβολαιογράφος και αφεντικό της αφηγήτριας Καμπάλ, αποκτά ένα ανάκλιντρο. Έκπληκτος και από τύχη θα ανακαλύψει κρυμμένες μέσα του τρεις ασπρόμαυρες φωτογραφίες, οι οποίες ανατρέπουν τη μέχρι τότε εικόνα της σεμνής Αναμπέλας. Άραγε τις ήξερε η Βαλκυρία και εξαφανίστηκε; Πού πήγε; Τι απέγινε; Η Καμπάλ θα προσπαθήσει να την εντοπίσει, ακολουθώντας τα χνάρια των τελευταίων καλλιτεχνών που έδωσαν παράσταση εκείνη τη θρυλική νύχτα.
Είναι απίστευτη η πλοκή! Κυνηγητό και κρυφτό, αποκαλύψεις και παραπλανήσεις, μυστικά που λέγονται κι άλλα που μένουν θαμμένα, διπλοπροσωπίες και αλλαγές προσώπων, τρεις σκηνές δράσης του σήμερα και πολύ περισσότερες στο παρελθόν. Η εξέλιξη ποτέ δεν είναι ευθύγραμμη, ποτέ αυτό που φαίνεται δεν είναι έτσι. Οι εκπλήξεις, οι ανατροπές είναι συνεχείς. Το τέλος, όπως πάντα στα βιβλία της Μπουραζοπούλου, είναι αδύνατον να το φανταστεί κανείς.
Η αχαλίνωτη φαντασία και η αξεπέραστη συγγραφική δεινότητα της Μπουραζοπούλου φτιάχνουν έναν κόσμο περίπλοκο, πολύπλευρο, πολύμορφο. Άλλοτε μοιάζει γοητευτικός, άλλοτε αλλόκοτος, άλλοτε θλιβερός, άλλοτε εφιαλτικός, πάντοτε όμως παράξενα ελκυστικός, πάντοτε τόσο… σημερινός. Λόγος παραληρηματικός στις περιγραφές των παραστάσεων στο Ναδίρ, παρασύρει τον αναγνώστη και τον καθιστά κι αυτόν μέτοχο των παράλογων σκηνών που διαδραματίζονται. Κι όταν ο αναγνώστης «χωνέψει» όσα έχει διαβάσει, αντιλαμβάνεται πως μπροστά του έχει ένα άσμα ηρωικό και πένθιμο για τα Βαλκάνια. Ένα άσμα που ολοκληρώθηκε με την τριλογία του Δράκου της Πρέσπας.
Κι η ομορφιά, αναπηρία είναι. Αναπηρία που σε αποβλακώνει.
Η ανάσα του ηθοποιού μοσχοβολούσε πνιγμένα συναισθήματα και με μεθούσε.
Μερικοί άνθρωποι, όσα λεφτά και να πέσουν στα χέρια τους, παραμένουν φτωχοί.
Ο ανθρώπινος πολιτισμός κινείται κυκλωτικά γύρω από τον Χρόνο και προσπαθεί να του επιβληθεί. Φιλοδοξία επικίνδυνη και λαθεμένη. Γιατί τον Χρόνο τον διαβάζεις, δεν τον ορίζεις. Είμαστε ταξιδιώτες του «αύριο», όχι ιδιοκτήτες του.
