του Γιάννη Παπαδόπουλου
Την ώρα που η Θεσσαλονίκη έχει ξεχάσει τι θα πει ομαλότητα στους δρόμους της πόλης, που τα έργα του Μετρό δημιούργησαν κυκλοφοριακό χάος, που η ομορφιά της πόλης κρύφτηκε πίσω από λαμαρίνες, φωτογραφίες και διηγήσεις των μεγαλυτέρων μας μεταφέρει σε μια εποχή που το Τραμ έδινε χαρακτήρα και λύσεις στους πολίτες της συμπρωτεύουσας.
64 χρόνια ήταν στους δρόμους.
Κατάφερε να μειώσει το χάος στους δρόμους, αλλά κυρίως έδωσε χαρακτήρα και αισθητική στη “νύφη του Θερμαϊκού”. Στην αρχή το έσερναν άλογα. Για πρώτη φορά το είδαμε το 1893, χάρη στην διορατικότητα ενός χαρισματικού επιχειρηματία που ασχολήθηκε με τα κοινά για να προσφέρει στην πόλη που ερωτεύθηκε, του Αχμέτ Χαμντί Μπέη.
6 χιλιόμετρα ήταν η πρώτη διαδρομή. Τα πρώτα άλογα ήρθαν από την Ουγγαρία και τη Ρωσια και σταβλίζονταν στο Λευκο Πύργο. Οι Θεσσαλονικείς το αγκαλιάζουν. Φτωχοί και πλούσιοι στο ίδιο βαγόνι. Οι διαδρομές αυξάνονται και επεκτείνονται. Ώσπου έρχεται ο ηλεκτρισμός… Τότε το τραμ μπαίνει σε νέα εποχή, έτοιμο να κατακτήσει και τον τελευταιο πολίτη της Θεσσαλονίκης. Και τα καταφέρνει.
Για χρόνια είναι το πιο δημοφιλές μέσο. Χιλιάδες δημότες το χρησιμοποιούν, γιατί είναι γρήγορο, σταθερό στις ώρες και φθηνό. Το πρώτο ηλεκτρικό τραμ βγαίνει στους δρόμους το 1908. Όμως οι Σύμμαχοι την περίοδο του πολέμου χρειάζονται το δίκτυο για να φτιαχτεί σιδηροδρομικές γραμμές για να μεταφέρονται όπλα, στρατιώτες και φαγητό. Μετά τον πόλεμο, με τα λεφτά made in USA, το οδικό δίκτυο της πόλης ξαναφτιάχνεται και γίνεται ιδανικό για την χρήση αυτοκινήτων.
Το Τραμ δεν είναι πια ελκυστικό στους “άρχοντες της πόλης”. Καταργείται από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή το 1957, και δίδεται αποκλειστικό δικαίωμα μεταφορά κόσμου στον γνωστό σε όλους μας ΟΑΣΘ… Ο εκσυχρονισμός και η πίεση από κάποιους που ήθελαν να βάλουν το χέρι στο βάζο με το μέλι εθαψαν στο χρονοντούλαπο ένα λειτουργικό μέσο μεταφοράς που αγαπήθηκε όσο κανένα άλλο.
